ΔΥΟ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΚ ΦΙΛΙΠΠΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΟΣ

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ι) Εκ των ελληνικών επί μαρμαρίνων πλακών κτιτορικών επιγραφών εις ανεγερθείσας ή άνοικοδομηθείσας εκκλησίας, οίον εις τάς αρχαιότερος την της κοιμήσεως της Θεοτόκου, της επικαλούμενης της Παναγίας, επί της ακροπόλεως (1698) ⁽⁷⁰⁾ καί είς την Γης αγίας Μαρίνης εν τη υποκείμενη πόλει (1561), ⁽⁷¹⁾αίτινες σήμερον δεν δπαρχουσιν έκτοπισθείσαι ⁽⁷²⁾.

ία) Εκ των μαρτυριών περιηγητών και οδοιπόρων, οίτινες διελθόντες δια της Θράκης μνημονεύουσιν από του δεκάτου έκτου ήδη αιώνος εν τοις βιβλίοις τον έλληνικόν πληυυσμόν, ελληνικός εκκλησίας, Έλληνα μητροπολίτην, Έλληνας ιερείς, ελληνικός συνοικίας, ελληνικός οικίας, έλληνικάς παραδόσεις, εν τη Φιλιππουπόλει μετά του ονόματος της ⁽⁷³⁾.

ιβ) Εκ της μεταναστεύσεως και εγκαταστάσεως Ελλήνων Φίλιππου-πολιτών από δύο ήδη και πλέον αιώνων εν (διαφόροις της Ευρώπης και της Ασίας πόλεσιν, οίον εν Βιέννη (Κοϊμτζιόγλου), εν Όδησσω (Μαρασλής), εν Πετρουπόλει (Κομιζόπουλος), εν Μασσαλία (Κατσίγρας), εν Σμύρνη (Διαμαντόπουλος), εν Άθήναις (Λευκίας, Κλεόβουλος, Χρυσοβέργης, Παππάς), εν Καλκούτα (Μανδρατζόγλου και ολόκληρος παροικία) ⁽⁷⁴⁾, εν Κωνσταντινουπόλει και αλλαχού.

ιγ) Εκ του δεκάτου άρθρου του αυτοκρατορικού τουρκικού φίρμα νιου περί της ιδρύσεως της εξαρχίας από 8 Ζελχιτζέ 1286(1872), καθ’ ο παραχωρούμενης της επαρχίας Φιλιππουπόλεως τω βούλγαρω μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως εξαιρείτο η πόλις Φιλιππούπολις ως υπό ελλήνων κατοικουμένη μετά της παρ’ αυτή κωμοπόλεως Στενιμάχου και των κοομών Κουκλένης, Βοδένη, Άρβανιτοχωρίου, Παναγίας, Λεβόσχης Λασέβης, Αγχόνης, Βατσκόβου, Βλαστίτσης και των μονών Βατσκόβου, αγίων Άναργύρων, αγίας Παρασκευής και αγίου Γεωργίου.

ιδ) 'Εκ της βερολινίου συνθήκης του 1878, αναγνωριζούσης έλληνικήν μειονοψηφίαν εν τη αποσπασθείση από της οθωμανικής αυτοκρατορίας βορειω Θράκη και άποτελεσάση την αύτόνομον έπαρχίαν υπό την έπικυριαρχίαν του Σουλτάνου Άνατολικήν Ρωμυλίαν(Roumelie orientale)

ιε) Εκ της αναγνωρίσεως υπό της συνταξάσης εν Φιλιππουπόλει τον καταστατικόν της ανατολικής Ρωμυλίας χάρτην (1879) διεθνους επιτροπείας θρησκευτικών ελληνικών κοινοτήτων εν Φιλιππουπόλει, Άγχιάλω κτλ. και ως γλώσσης επισήμου της αυτονόμου επαρχίας και της έλληνικής προς το βουλγαρική, τουρκική και γαλλική.

και ις) Εκ των σφαγών των Φιλιππουπολιτών ανά τάς οδούς ύπατων έκμανέντων τούρκων κατά την έπαναστασιν του 1769, όποτε και οί πρόκριτοι εφυλακίσθησαν καί έραβδίσθησαν, τα υπαρχοντα των διηρπάγησαν και αί οικίαι των κατεκαησαν ⁽⁷⁵⁾ και εκ των καταδιώξεων του 1821 οπότε ό μεν μητροπολίτης Σαμουήλ ανακληθείς ως μέλος της φιλικής εταιρείας εις Κωνσταντινοΰπολιν παρητήθη, (²) άπηγχονίσθησαν δε τίνες των προκρίτων, εν οις και δ πάππος του εν Όδησσω μεγάλου φιλανθρώ,που και εθνικού ευεργέτου Γρηγορίου Μαρασλή Ιωάννης Σκαρλος.

§ 5) Προς το προμνημονευθέντι της εν Φιλιππουπόλει συντεχνίας των αμπατζήδων συμφωνητικω και τα διαφυλαχθέντα αυτής αρχεία από του 17ου φθίνοντος μέχρι του 19ου μεσούντος μαρτυρούσι περί των εν τω ς’ της προηγουμένης § ειρημένων. Εν τοις αρχείοις τούτοις συντεταγμένοις ελληνιστί υπό των εκάστοτε πρωτομαστόρων, ως εμφαίνεται εκ των διαφόρων γραφής τύπων, πάσαι αί ιδιόγραφοι των εκάστοτε των λογαριασμών ελεγκτών και μαρτύρων υπογραφαί είναι έλληνικαι πλην μιας τουρκικής τω 1811, τριών βουλγαρικών μεταξύ 38 ελληνικών εν τω αύτω πρακτικω τω 1818 και μιας άλλης βουλγαρικής μεταξύ 19 ελληνικών τω 1821. Ωσαύτως εν τοις καταγράφαμε τοις ονόμασι των κατ’ έτος αναγορευομένων μαϊστόρων μέχρι των μέσων του δεκάτου ογδόου αιώνοςσπανιώτατα είναι τα γνήσια βουλγαρικά, οίον Βούλκος, Πέτβος, Στογιάννης, Στόϊτσος Σφέτκος, Γιουβάννης, Νένος Γιόντσος, είτα άρχονται πλη θυνόμενα και από του 1797 είναι σχεδόν ισάριθμα τοις έλληνικοίς. Και πιθανόν μεν να είπη τις ότι τα εκ του εκκλησιαστικού ονοματολογίου ως γνήσια ελληνικά εκλαμβανόμενα ονόματα, οίον Γεώργιος, Δημήτριος, Νικόλαος, Κωνσταντίνος, Μιχαήλ, Παύλος και εί τι άλλο, δυνατόν ν’ άνήκωσι και είς βουλγάρους, με ονόματα, οία είναι τα ακόλουθα των πλείστων εκ των περί τους 1300 μαϊστόρων μέχρι του 1797, Άρίσταρχος, Αναστάσις, Γιακουμής, Γιαννάκης, Δήμος, Διαμάντις, Λροσινός, Ζάχος, θανάσις, Θεοδόσιος, Κοσμάς, Κυρίτσης, Λάοπρος, Λευθέρις, Μανόλις, Μαυρουδής, Μήλιος, Νικηφόρο , Πάγκος, Παναγιώτης, Παρασκευάς, Πασχάλις, Πολυζώις, Ρίζος, Στάθις, Σαράντης, Σταματις, Σταυρακις, Στέριος, Τάσος, Τζιωτης, Τριαντάφυλλος, Φωτεινός. Χριστόδουλος, Χρύσανθος, και επωνυμία, οία, τα : Αρβανίτης, Βλάχος, Γοΰναρις, Γραμματικός, Γραμμένος, Ευταξιόγλου, Ζαχαρινός, Κεφάλογλου, Κίτσογλου, Κράχτογλου, Κύρογλου, Κωνσταντινειός Λαγγεράς, Λαγγερόπουλλος, Λογοθέτης Μανδρατζόγλου, Μαργαρίτογλου, Μάτζαρις, Μαυρουδήογλου, Μηχα-νατζόγλου, Πάνογλου, Παντιάς, Πάππος, Ράφτογλου, Σανίδογλου, Σαχίνης, Σγουροφώτις, Σκλάβος, Σπανδωνής Στασινός, Τσιπούρης, Τύρογλου, Χάτζηβυτίνας, Χρυσάορογλου και αλλά, ουδαμώς είναι εύχρηστα παρά τοις Βουλγάροις.

Ή μεταξύ Ελλήνων δε και Βουλγάρων αναλογία καταφαίνεται εκ του ακολούθου πίνακος των διατελεσάντων πρωτομαϊστόρων της συντεχνίας από του 1685 μέχρι 1856, ον κατηρτίσαμεν χρονολογικός επί τη βάσει των αρχείων. Εκ των 45 πρωτομαϊστόρων 8 μόνον (και ούτοι από του 1760) έχουσι Βουλγαρικά ονόματα η επώνυμα, οι δι’ αστερίσκων σημειουμενοι,

1) 1685—1703,	Χατζηδήμος
2) 1703—1706,	Κυρίτσης Χριστοδουλάκης
3) 1706—1716,	Γεώργις Σοντάγιος
4) 1716—1717,	Ιωάννης Παπασακελλίου
5) 1717—1723,	Χατζηαναστάσης μετά 9 άλλων προεστών
6) 1723—1730,	Κωνσταντίνος Κεντιντένογλου
7) 1730—1733,	Κωνσταντίνος Λογοθέτης Μαυρουδογλου
8) 1733—1739,	Χατζηθανάσις Κεντιντένογλου
9) 1739—1740,	Χατζηκωνσταντίνου
10) 1740—1747,	Χριστόδουλος ο επιλεγόμενος Τοκας ή Τοκάτσος
11) 1747—1748,	Χατζηπαρασκευάς
12) 1748—1749,	Χατζηχριστόδουλος Ντεμιρτζόγλου
13) 1749—1750,	Χατζηχριστόδουλος Παπαζόουλου ή Οικονόμου
14) 1750—1754.	Χριστόδουλος Τοκάς
15) 1754—1756,	Χατζηχριστόδουλος Ντεμιρτζόγλου
16) 1756—1760,	Χατζηπαρασκευάς
17)1760—1763,	Χατζηστογιάνης
18) 1763—1764,	Χατζηχριστόδουλος Ντεμιρτζόγλου
19) 1764—1765,	Χατζηστογιάνης και Κων)τίνος Μηχανατζόγλου
20) 1765—1767,	Χατζηστογιάνης
21) 1767—1772,	Κων)τίνου και Χατζηχριστόδουλος Ντεμιρτζόγλου
22) 1772—1775,	Χατζηθανάσις Χαλεπλής, Χατζηαναστασις και Χατζηστάθις
23) 1775—1790,	Χατζηαναστασις
24) 1790—1797,	Χατζής (καλείται και απλώς Τάσιος, πιθανώς ο [αυτός πάλιν Χατζηαναστασις
25)1797—1801,	Χατζησιόγιτσος *
26) 1801—1811,	Κωνσταντίνος Μήτκηγλου
27) 1811—1820,	Χατζηκυριάκος Μελκών
28) 1820—1821,	Χατζηθανασις Κωνσταντίνου Μπουλγκούρογλου
29)1821—1823,	Σταυρίτσας Μέτζου
30) 1823—1824,	Ιγνάτιος Δημήτριου
31) 1824—1825,	Χριστόδουλος Νακαχτζόγλου
32) 1825—1826,	Χατζησλαΰης Στόγιου *
33)1826—1829,	Στογιάνης Θεοδώρου *
34) 1829—1832,	Σταυρίτσας Μέτζου
35) 1832—1834,	Φίλιππος Αποστόλου
36) 1834—1835,	Γεώργιος Χατζηκωνσταντίνογλου
37) 1835—1836,	Γεώργιος Κωνσταντίνου Κεντιντένογλου
38)1836—1839,	Χατζηνένος Ράϊκου *
39) 1839—1840,	Κυριάκος Νικολάου
40) 1840—1841,	Στάντσιος Ιωάννου *
41) 1841—1844,	Δημήτριος Σταυρού
42) 1844 —1846,	Χατζηϊωάννης Χατζή παύλου
43) 1846—1851,	Ιωάννης Κωνσταντίνου Ουσιακλής
44) 1851—1854,	Αθανάσιος Γεωργίου Ουζοΰνογλου
45) 1854-1856,	Χατζηβέλιος Θεοδώρου *

πάντες δε οι λοιποί ουχί μόνον κατά τα ονόματα, αλλά και εκ καταγωγής ήσαν Έλληνες και τοιούτοι παρέμειναν και οι απόγονοι των, ων οί πλείστοι ήσαν γνωστοί Φιλιππουπολίται μέχρι της εκ γενέτειρας των διασποράς, ή του θανάτου των, οίον οί απόγονοι του Χατζηαναστάσι, Χατζηχριστοδούλου, Χατζηαθανασι, Κεντιντένογλου, Μπουλγκούρογλου, Σταυρίτσα, Σταυρού, Χατζηπαύλου, Ουσιακλή/Ουζουνογλου και άλλων. Των δε έξηλληνισμένων άλλοι μεν έπανήλθον εις τον εθνισμόν των, καίπερ εν τοις έλληνικοίς σχολείοις εκπαιδευθέντες, δλίγιρτοι δε άπέθανον ενθουσιώδεις Έλληνες, εν οίς καί ο έγγονος του Στάντσιου Ιωάννου, μητρόθεν δε Γκιουμισγερδάνης Στάντσιος Γ. Σταντσίδης και οι έγγονοι του Χατζησλαΰη Στόγιου Σλαυϊδαι. Ωστε εκ τούτων κρίνων τις δέον να θεωρή άψευδή τα υπό του πρώτου Ιστοριογράφου της Φιλιππουπόλεως (1818) Κ. Οικονόμου, Ιερέως, λεγόμενα: «Οι έγκάτοικοι ταύτης της πόλεως εισί πέντε γένη, Γουρκοί, Χριστιανοί του ανατολικού δόγματος, οίτινες και Ρωμαίοι καλούνται, Άρμένιοι, Μανιχαίοι, ήγουν οι κοινώς λεγόμενοι Παυλικιανοί και Εβραίοι. ους παντας ει τις εις δεκαπέντε διέλοι μέρη, τα μεν ένδεκά εισι Τούρκοι, τρία δε ανατολικοί Χριστιανοί, ήγουν Ρωμαίοι, και το λοιπόν εν συμπληρούσι τα λοιπά τρία γένη,. . . ..ων έκαστος την ιδίαν προφέρει διάλεκτον* οίον οί μεν Τούρκοι την Τουρκικήν, οί Ρωμαίοι την άπλην έλληνίκήν οί Εβραίοι την έβραϊκήν, οι δε Παυλικιάνοι την σλαυονικήν, ήτοι την βουλγαρικήν . . . .»⁽⁷⁶⁾, όστις περί Βουλγάρων ούδένα λόγον ποιείται ούτε ως ιδίας έθνότητος, ούτε ως λαλούντων την γλώσσάν των, ην είχον μητρικήν μόνον οι Παυλικιάνοι, ως και νυν.

Ως δείγμα δε της ελληνικής γλώσσης των Φιλιππουπολιτών κατά τον 17ον, 18ον καί 19ον αιώνα παρατίθεμαι ενταύθα πρακτικά τίνα των συνεδριών της είρημένης συντεχνίας εκ των αρχείων της ⁽⁷⁷⁾αυτολεξεί διορθων μόνον τάς ανορθογραφίας, αίτινες απαντώσι εν πάση συλλαβή σχεδόν μέχρι του 19ου αιώνος, διαφυλάττουν δε πιστώς τους φθόγγους, όπως δηλώθη, πώς ή γλώσσα συν τω χρόνω έρρεπε προς την των βορείων ελλήνων, από δε του 19ου αιώνος, υπέστη την σχολικήν έπίδρασιν τείνουσοί προς την καθαρεύουσαν.

1) «Είς τους χιλίους έξακοσίους 85 πρώτη έγινεν συνοδό των μαστόρων των απατζήδων μικροί τε και μεγάλοι και έκαινούργησαν το παλαιό το κατάστιχον και το αφιέρωσεν ⁽⁷⁸⁾ είς τούτο ο κυρ Δροσινός εις το ρουφέτι. Εις ενδειξιν και εις ενθυμησιν έγέντο αυτή ή καταγραφή, δηλονότι έκαθισεν πρωτομάστορης ο Χατζηδήμος έμπροσθεν τους χρησιμότατους γερόντους κι’ αυτούς. 1685 Μαίου 15»,

2) «Επί έτους 1699 άφιέρωσεν δ μακαρίτης Χατζηδημητρακις Μαυρουδόγλους εις το ρουφέτι σαχανια⁽⁷⁹⁾ 38, δια ψυχική του σωτηρία. Άφιέρωσεν ο μακαρίτης Χρήστος του Γραμματικού ανεψιός γρόσια δέκα».

3) Επί ετει 1703 Ιουλίου 23. Έσυναχτηκαν το ρουφέτι των άμπα-τζήδων μικροί τε και μεγάλοι και εύρήκαν εύλογο ιερείς τε και κοσμικοί και έσυμφώνησαν τοιαύτα και έβαλαμε ή ολότη προεστό έντιμότατον Κυρίτζη Χριστοδουλάκη, να τον έχωμεν προεστόν και ό,τι υπόθεσι τύχη του ρουφετιού να μας την κρίνη με τους έπιλοίπους δέκα, με τον ευλαβέστατον παπά Κωνσταντΐνον καΐκυρ Δροσινός και κυρ Χατζηδήμος και κυρ Δημήτριος Μπέγκλης και κυρ Χατζηζαχος και κυρ Χατζηπαππου και κυρ Αθανάσιος Κασαμπογλους και κυρ Κωνσταντινειός και κυρ Βουλκο και ο κυρ Δημήτρι. Αυτούς ηύραμε εύλογο, ο,τι δε δέσουν και λύσουν είμαστε είς τα πάντα........ ⁽⁸⁰⁾ έως τον ερχομένον και βανομε και τζαούση τον Παπαζογλου Κυρίτση Νικόλα».

4) «Αφιέρωσα εγώ Χατζηνικηφόρος του Χατζηκωνσταντίνου, ο γαμπρός του Λόγοθέτου ένα καζάνι ⁽⁸¹⁾ έννά δυάδες να ευρίσκεται είς το ρουφέτι για ιρυχή και σωτηρία». 1704.

5) «Επί έτει 1706. Αυγ. 3. Ένθύμησι το πώς έσυναχθηκαν οί μαστόροι των άμπατζηδων, γέροντες και νέοι είς τον ναόν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρας Δημητρίου και έυραν εύλογο και έκαμαν προεστό τον κυρ Γεώργι Γιάγκου, δικαιοφυλακα εις τα πάντα του ρουφετίου, ό,τι αν υπόθεσι τύχη, να τα τελειώνη καλά (και) να είναι καλά τελειωμένα και οποιοσδήποτε φανη άπειρης μας, δ,τι φανη εύλογο να παιδεύεται και εις τούτο έγένετο το παρόν συμφωνητικόν γράμμα ενώπιον των εντιμότατων κληρικών και ευλαβεστάτοον ιερέων και τιμιότατων μαϊστόρων και αν τύχη και εβγη κανείς πασκαλής ⁽⁸²⁾ άνηρώτητα, να έχη να πληρώνη γρόσια 200 έξοδα δια την φιλειά του».

6) «Επί έτει 1710 Ίουν. 3. Έσυνάχθησαν οί μαστόροι και ευρήκαν εύλογο δια τα σαχανια οποίον χριστιανόν χρειαστούν να τα παρη, να δίδη 'ς τα εκατό μισή οκά καλάι ⁽⁸³⁾ καί αν χαθη κανένα, να δίδη ένα ζλότι ⁽⁸⁴⁾ το σαχάνι και όσο δεν πλήρωση το σαχάνι, να μη δίδουνται. Και έβάλαμε τον μάστορο θανάσι τζιαούση να κυβερνάη και ή ρόγα του γρόσια 15 και ο,τι παίρνει από τους πασκαλήδες, να είναι δικά του το μισό γρόσι ⁽⁸⁵⁾ Ό μακαρίτης Ηλίας άφησε εις το ρουφέτι σαχανια ς δια την ψυχή του και ό Θεός να τον συγχώρηση».

7) «'Επί έτει 1713, Ίουλ. 1 Άφιέρωσεν ό άρχων Χατζημαυρουδής εις το ρουφέτι των άμπατζήδων σαχανια 46 και ο θεός συγχώρηση τον».

8) «Εν ετει 1716. Πάππος αφιέρωσε είς τό ρουφέτι άσλ(άνια) ις' αποθανόντας και δια ενθύμησι ωσαύτως έδωσαν από του ρουφετιού άσλ. ς δια τον σκλαβον, οπού αγόρασαν. Φεβρουαρ. 15 άφιέρωσεν ό μακαρίτης Γεωργις Σγουροφώτις άσλ. 50. Έδώσαμε άσλ. 10 δια την σκλάβα του Χατζημητράκι.—Ένθυμησιν οπού άφιερώσαμεν εις χείρας του Ιωάννου παπά Σακιλλίου του ρουφετίου εν έτει 1716 εν μηνι Φεβρουαρ. 15 εν πρώτοις το μεγάλο καζάνι, οκάδες 33, έτερο το μισιό, ⁽⁸⁶⁾ οκάδες 21 και το μικρό οκάδες 9, κιοπιτζές ⁽⁸⁶⁾ ένας δράμια 33, έτερος κιοπιτζές ένας οκά 1 και μισάλες ⁽⁸⁸⁾ 8 και μισάλια ⁽⁸⁹⁾ 12, καλάϊ οκάδας 2, σαχανια 225, ναλπίκιά⁽⁹⁰⁾ τρανά και μισιακά⁽⁹¹⁾ 52. Τα σαχανια και τα λεγκέρια⁽⁹²⁾ όλα οκάδ. 145. Ναλπίκια μικρά 64, κιλίμια ⁽⁹³⁾ 3 και χαλί ⁽⁹⁴⁾ 1, έτερα σαχά-νια 9, έτερα σαχανια 10 και ναλπίκια 5, έτερο κιλίμι ένα 1».

9) «Εν ετει 1717. Έσυνάχθημεν μαΐστορες του ρουφετίου των άμπατζήδων μικροί τέ και μεγάλοι και ευραμεν εύλογον να βάλωμεν προεστούς τον έντιμότατον κυρ Χατζηαναστάσι, τον έντιμότατον κυρ Στέργιον τον έντιμότατον κυρ Διαμαντή, τον έντιμότατον κυρ Χατζηχριστοδούλου,, τον Χατζηπαΰλον, τον κυρ Ίωάννην, τον Χατζηγεώργι, και τον κυρ Κώστα και τον κυρ Κωνταντίνον και τσαούση τον Κώστα, και τους εχομεν ειπεί τρόπους όλοι κοινώς εις τα δίκαια και εάν ευρέθη κανείς αναμεταξύ μας ενάντιος να παιδεύεται με γνώμη κοινή.»

10) «Επί έτος 1722 μηνός Μαΐου αφιέρωσε το ρουφέτι εις τον αγι. Δημήτριον ⁽⁹⁵⁾ άσλ. 30 δια να μνημονεύουν τα ονόματα τους ολωνών παντοτεινά, ρουφέτι άμπατζήδων μία παρισία. Έδώκαμεν και δια την μεγάλαλην έκκλησίαν άσλ. 100».

11) «Επί έτος 1723 Μαρτίου 23. Τον πρωτομαΐστορα τον Κώνστα τον αφιέρωσαν 'ς το ρουφέτι δια να ευρίσκεται 'ς την υπηρεσίαν καί τον ήρρογιάσαν ⁽⁹⁶⁾ άσλ. 25 και τον αφέντη τον κυρ Στέριο τον αφιέρωσαν οί μαστόροι με το θέλημα του δια να έ'χη το πουγκί ⁽⁹⁷⁾ το μαστορικό, ο,τι έξοδα είναι βασιλικά, ⁽⁹⁸⁾ να έχη να παραστέκεται....- Και το ηύραν εύλογο οί μαστόροι, μικροί τε και μεγάλοι, δτε γείνη σύναξι μαστορική και πηγαίνη ό πρωτομαΐστορας και λαλήση κανέναν κατά την ώρα και δεν έλθη η μικρός ή μεγάλος, να σφαλνιέται το εργαστήρι του ή και ο ο(ν)τάς του ⁽⁹⁹⁾ νά παιδεύεται.—Αυγούστου 17. Δια έν{θύμησιν φανερώμεν ημείς οί ανατολίτες ⁽¹⁰⁰⁾ και ημείς οί άργαστηριάτοι ότι έσυνάχθηκαν ομού και το ηύραν εύλογο δτι να δίνον οι άργαστηριάτοι άσλάνια 25 δια τα έ'ξοδα και εκείνοι, οπού κάμνουν είς το κάστρο ⁽¹⁰¹⁾ άλισφερίσι ⁽¹⁰²⁾ εξόχως τα 30 άσλ. και τα επίλοιπα, όσα τρέξουν να πληρώνονται από τη μάσι⁽¹⁰³⁾ του ρουφετίου τον κάθε χρόνον».

12) «Εν ετει 1726, Ίουν. 15. Έλογαριάστηκαν οί μαστόροι και έδωσαν τούς λογαριασμούς οί τζιαρσιλήδες,⁽¹⁰⁴⁾ όσο κάνανε»

13) « Εν ετει 1730, Ίουν. 1. Σήμερον έδωσεν ο κυρ Κωνσταντίνος Κιντιντένογλους το λογαριασμόν σώον και άνέλλιπον και έξώφλησεν. Ό Κωνσταντίνος Μαυρουδόογλους έλαβε ανά 300 γρ. από τον Χατζηαθανάσι Ζαβάτζογλου και τον Χατζηκυριάκον, εξ ων τα ήμίση έδωκε δια το χάτι-σεριφ ⁽¹⁰⁵⁾, τα δε λοιπά έκράτησε δια λογαριασμό του ρουφετίου».

14) «Εν έτει 1732, Ιουνίου 28. Επήραν οί μαστόροι το λογαριασμό από τον ένδοξοτατον κυρ Κωνσταντίνον Λογοθέτη».

15) «Εν έτει 1733, Αυγ. 1. Επήραμε λογαριασμόν του ενδοξότατου τζελεπή ⁽¹⁰⁶⁾ Κωνσταντίνου και απέμειναν σε λόγου του γρόσια 89».

16) «Εν ετει 1739, Ίουν. 22. Συνήχθησαν οί μαστόροι (του) ρουφέτι των άμπατζήδων όλοι κοινώς και έσυμφώνησαν κοινή γνώμη και έβαλαν προεστούς να επιτηρούν και να διετηρούν το ρουφέτι εις καθε χρείαν και υπόθεσιν έμ πρώτα τον αιδισιμώτατον οίκονομον παπα κυρ Μαργαρίτην, δεύτερον τον αΐδισιμώτατον αγιον Σακιλλίων παπα Κωνσταντινον, τρίτον τον κυρ Χατζηκωνσταντίνον, τέταρτον τον κυρ Χριστόδουλον, πέντος ο κυρ Παύλος και τά(ς) εισπρά(ξεις), τα όσα συνάζονται το ρουφετίο να τα έχη ο κυρ Χριστόδουλος είς φυλαξίν του και το ό,τι πάρη, ο,τι δώση, να έχη κατάστιχο να διαλαμβάνη....»

17) « Εν έτει 1740, Αυγ. 20. Έσυνάχθηκαν οί μαστόροι ευρίσκοντας‘ς του Χατζηκωνσταντίνου άσπρα 605 και εδωσι τα ίκατό πεντι το τόκο δια τα έξοδα του ρουορετίου να τοι ξοδιάζη και έμειναν του Χατζηκωνσταντίνου άσλ. 500 με το διάφορον τα δέκα έντικα».

18) «Εν έτει 1744, Σεπτεμ. 18. Έδωσα εγώ ο Χριστόπουλος την λογάριασι τους μαστόρους και έμειναν άπάνου μου να ξουδιάζου άσλ. 28 διά του ρουφετιού την υπόθεσιν δι’ ο,τι κάμη χρείαν. Πεθαίνοντας ή κερά Μιλάχρω το μακαρίτη Χατζημαυροδή άρχοντα μας άφιέρωσι εις το ρουφέτι άσλ. 50».

19) «Εν έτει 1745, Αυγ. 10. Έλογαρστήκαμε μι το πρωτομάστορη τον κυρ Χριστόδουλου έμειvα(v) πι λόγου του άσπ. 35 δια να ξοδιάζη δια το ροφετίου την υπόθισι τα ό,τι λάχη ⁽¹⁰⁷⁾».

20) «Εν έτει 1751, Ίουλ. 20. Πεθαίνοντας ου Ταχτιατζής Δημη-τράκις ου Σαλονικειός άφιέρωσι το ρουφέτι απατζήδων ασλ. 5».

21) «Εν έτει 1753, Αυγ. 1. Έσυναχθησαν οί τιμιωτατοι μαστόροι ο τέ ο κυρ Νικολάκις, κυρ Χατζηγεώργις και κυρ Χατζηχριστόδουλος ο Αιμιρτζόγλους και όλοι οι επίλοιποι και επήραν τον λογαριασμόν του μαστορ Χριστόδουλου προεστόν και τον αφιέρωσαν εις χείρας του ασπ. 90 δια να έξοδιαζΐ] δια του ρουφετιού την υπόθεσιν ο,τι ήθελεν τύχει χρονικής. Τα άσπρα ⁽¹⁰⁸⁾ του θεοφρουρήτου ρουφετιού μας, όπου έδιαμοιράσθησαν εις τους μαστόρους, γράφομεν τα ονόματα αυτών».

22) «Εν έτει 1754, Ίουλ. 20. Έσυναχθησαν οι μαστόροι και ηύραν εύλογον τον κυρ Χατζηχριστόδουλον Ντεμιρτζόγλουν είς το να είναι κυβερνήτης και πρωτομαστωρ είς το ρουφέτι μας των Άμπατζήδων και τον ένεχείρισαν ασ. 160 δια να έξοδιάζη εις τάς χρείας του ρουφετιού μας. Εις το αυτό έτος επήραν οί μαστόροι τον λογαριασμόν από τον μάστορ(α), τόκον και εξόφλησαν και έστω δι' ένδειξιν».

23) «Εν έτει 1763. Έσυνάχτηκαν οι μαστόροι και πήραν άπου του πρωτομαστου(ρα) Χατζηστουγιανη τη λουγάργιασι κι ξέκαμι. Λογαριάζοντας ο Χατζηχριστόδουλος και Χατζηστουγιαννης έδωκαν τον λογαριασμόν σωστά και ξέκαμαν».

24) «Εν έτει 1765, Αυγ. 15. Άπικατέστησαν ημείς οί άμπατζήδες

είς το Ισνάφι προεστόν τον Χατζηστογιανη εις το να έχη την φροντίδα του ίσναφίου και του έκάμαμεν τεσλίμι ⁽¹⁰⁹⁾ τές ομολογίες ⁽¹¹⁰⁾ βουλλωμένες 'ς τη σακκούλα και άσπρα 6004 και δι’ έξοδα ασ. 116».

25) «Εν έτει 1769, Αυγ. 1. Δια το παρόν φανερώναμε ότι έλαβαμε του Καρακασογλου την ελεημοσύνη, ασ. 100 . υστέρα έλαβαμε δια τα σπιτάλια ⁽¹¹¹⁾ της Πολίτας ⁽¹¹²⁾ ασ. 1000 και δώσαμε από τα όποια άσπρα τούς μαστόρους ασ. 500 και δώσαμε και εις την πολιτείαν ⁽¹¹³⁾ δια το χρέος του τζελεμπή Γιαννάκογλου, όπου ήταν αδύνατο, ασ. 200 και δώσαμε και (τον) κυρ Γιαννακι Τουλκαρογλου ασ. 400, γίνονται τα όλα σούμμα ⁽¹¹⁴⁾ασ. 1000».

26) «Εις τους 1705 έγειναν των μαστόρων τα τεστήρια ⁽¹¹⁵⁾ και έπάγησαν έξοδα γρόσια 90 και ξοδιάσθηκε κρέας οκάδες 26 και 400 ψωμιά και 20 οκάδες βούτυρο και τέσσερα κοίλα ρύζι και 50 σταμνιά κρασί και 6 σταμνιά ρακί δια ενθύμησι».

27) «Εις τους 1705 παραστάσα ή γυνή του μακαρίτη Κωνσταντίνου Τερζόγλου ονόματι Σοφή έμπροσθεν είς τους μαστόρους και έκαμε αγωγή είς τον Μαρίνο δια το τίποτες ⁽¹¹⁶⁾ του ανδρός της και το ηύραν εύλογο και έσυβάσθη⁽¹¹⁷⁾ και έξώφλησε. Μαΐου 31 ⁽¹¹⁸⁾».

28) «1789, Ίουν. 19. Είς τον ίδιον καιρόν έφάνηκαν άσπρα μαστορικά όλα και ομολογίες έγειναν σούμμα γρ. 2349. Έως την σήμερον δσοι μαστόροι ήβγαν, καλά βγαλμένοι, από την σήμερον 1789 Ίουλ. 27 έως χρόνους δυο να μην εβγη κανείς. Και αν κανη σύντροφον κανείς, όπου να μην είναι μάστορις, να παιδεύεται και ο ένας και ο άλλος κατά την συνήθειαν των μαστόρων με μια φιλειά όλους τους μαστόρους μικρούς και μεγάλους».

29) «Έτος 1790, Ίουν. 20. Έθεωρήθη ο λογαριασμός των μαστόρων και έξέκαμεν ο παλαιός με τον Χατζηαναστάσι και έφάνησαν άσπρα μαστορικά έτοιμα γρόσ. 3000, ήτοι τρεΐο χιλιάδες άσπρα γερά. Έχομεν και ‘ς την πολιτείαν δομένα άσπρα του ίσναφίου μας γρ. 715 να τρέχουν προς γρ. 1 τον μήνα, να λαμβάνη το διάφορόν της του χρόνου γρ. 105».

30) «Έτος 1794, Νοεμβρ. 21. Έδωσεν το ίσνάφι μας εις τον τζελεπή Μιχαλάκι γρ. 1000, ήτοι γρόσια χίλια δανεικά μηνιάτικα ⁽¹¹⁹⁾, προς ασ. 200 μηνιάτικα, με λόγον του πανιερωτάτου δεσπότου, τα οποία εδόθησαν δια το κουμέρκι ⁽¹²⁰⁾ του κρασιού».

31) «Έτος 1797, Ίουλ. 22. Ιδού φανερώνομεν τί άσπρα έτοιμα είναι είς την μέσην ⁽¹²¹⁾ των μαστόρων του ίσναφίου αμπατζήδων* γίνονται τεσλίμι εις τον Χατζηστόγιτζον προεστόν μας από μαστορειές και εργων άχτζιασί και σιγμέν παρασί ⁽¹²²⁾, γρ. 898. Δίδονται εις χείρας του Χατζηστόγιτζου, οπού έμοιράσΰησαν τα άσπρα οί μαστόροι, ομολογίες 33, συμποσούνται είς γρ. 1831 ⁽¹²³⁾».

32) Έτος 1811, Μαρτ. 1. Από 1801 Απριλίου 29 έως 1811 Μαΐου 18 λογαριασμός του κυρ Κωνσταντίνου πρωτομάστορας, τα όσα έλαβεν είς χρόνους 10 και ημέρας 19, οπού εστάλη πρωτομάστορας. Έθεωρηθη ό λογαριασμός του παρόντων όλων των μαστόρων, γρ. 19397, Ιωσήφ Χατζημιχάλης Κέρογλου, μάρτυς, Χατζηγιαννάκις Χατζηκωνσταντίνου, 'Ιωάννης Στόϊτζου Περουσιτζλής μάρτυς (τουρκική υπογραφή) ⁽¹²⁴⁾, Σταύρις Χατζητάσου, Αθανάσιος Χατζηδημητρίου Γκιουμουσγκερδάν μάρτυς, Άργύρις Γεωργίου Πάνογλους μάρτυς, Χατζηγεοργις Ράφτογλου μάρτυς, Αθανάσιος Κωνσταντίνου Μπουργούρογλου μάρτυς, Αθανάσιος Ιωάννου Τόντζογλου μάρτυς, Άναστάσις Παύλις Τζόνε με κοινην γνώμην όλων των μαστόρων επιτροπικός τους υπογράφω όλους τους μαστόρους και μαρτυρώ. Με την βοήθειαν του θεού και με γνώμην κοινην όλων των μαστόρων των άμπατζήδων εγκρίνομεν την σήμερον 1811 Μαΐου 18 όλοι οι μαστόροι (και) έβγάζομεν δια πρωτομάστορα μας τον Χατζηκυριάκον, τον όποιον τον δίδομεν την αδειαν όλοι κατά τα νόμιμα να φύλαξη το γιόλ αρκάνι μας και δι' ασφάλειάν του πώς τον δεχόμεθα και υποταζόμεθα υπογραφόμεθα ως κάτωθεν».

33) Έτος 1813, Μαΐου 17. Έθεωρήη ό λογαριασμός του πρώτο μάστορας των άμπατζήδων Χατζηκυριάκου και έμεινε καπιτάλι 8237. 1813 Μαΐου 17 εν Φιλιππουπόλει. Με την βοήθειαν του θεού και με την θέλησιν ολων των μαστόρων των άμπατζήδων πάλιν έπεστήθη πρωτομάστορας των άμπατζήδων ο Χατζηκυριάκος και ιδού γράφομεν το όσον καπιτάλι έχομεν του ισναφίου δια το άκόλουθον πάλιν κατάστιχον» ⁽¹²⁵⁾. 26 Ιουλ. 1813. Με την βοήθειαν του θεού και με την βούλησιν και θέλησιν όλων των μαστόρων άμπατζήδων έδανείσθη το ισνάφι των άμπατζήδων παρά των νέων επιτρόπων⁽¹²⁶⁾, δηλαδή του τζελεμπή Δημητράκι ρήτορα, κυρ Άθανάσι Γκιουμουσγερδάνη, Πέτρου Παπασαούλ και κυρ Άθανάσι Κωνσταντίνου Μπουλγούρογλου τα άσπρα του ελληνικού σχολείου και των δσπιταλίων Φιλιππουπόλ(εως) και εδόθη χρεωστική ομολογία εις τους επιτρόπους με υπογραφήν των μαστόρων, ή οποία είναι κεφάλαιον ασ. 10332 και το διάφορον δι’ έναν χρόνον και γίνονται όλα κεφάλαιον και διάφορον—σούμμα 11832». .

34) «Έτος 1815, Μαΐου 1, Εθεωρήθη ο λογαριασμός του Χατζηκυριάκου. Όσα ευρίσκονται την σήμερον εις την κασσαν μετρητά και είς ομολογίας, ως φαίνεται όπισθεν, 9359. Γνώμη κοινή των μαϊστόρων απεφασίσθη εις το εξής ή μαστορειά να πληρώνη ο Ιζιαμπες ⁽¹²⁷⁾ γρ. 200 και του μαϊστόρου ο υίός γρ. 100».

35) «Έτος 1818, τη 1 Ιουνίου είς δόξαν θεού πατρός, αμήν, εν Φιλιππουπόλει. Κατάλογος τω έσνάφι των αμπατζήδων, οπού έσυμφωνήσαμεν όλοι οι μαΐστορες με κοινήν γνώμην εφέτος κατά τον Ίουνιον μήνα δια να παρωμεν τεστήριν ⁽¹²⁸⁾ εις τάς ημέρας του ενδοξότατου μας Ναζιρ-άγά-Άλή-έφέντη και είς τάς ημέρας μας του ευρισκομένου μας τιμιώτατον και χρησιμώτατον πρωτομαϊστορον μας κύριον Χατζηκυριάκον Μελκών και με καλήν ωραν να δώση ο άγιος θεός με υγείαν και ευτυχίαν εις το έσνάφι μας ό άγιος θεός να τω πολλαπλασιάζω τα κέρδη των μαϊστόρων μας, αμήν». ⁽¹²⁹⁾

36) «Δια Άβράνταλα ⁽¹³⁰⁾ εν έτει 1818 Ίουν. 30, Φιλιππούπολις. Δια ένθύμιον, όπου κάνομεν το τιστήροι των αμπατζήδων και προσκαλέσαμεν τους αμπατζήδες του Άβρανταλη δια να πάρουν και αυτοί τεστήρι προς τούτοις ηρθανε και έφίλησαν χέρι εις το έσνάφι εδικό μας, όπου είναι: ό μεν κυρ .... ⁽¹³¹⁾και όσοι δεν ήρθαν, οπού είναι είς το χωρίων από το έσνάφι τους και έπλήρωσαν το διατεταγμένον, ως καθώς το έβραμεν από το πάλαιαν κατάστιχον γρόσια 325. Όθεν έγινε το παρόν εν κοινώ[ν] μαϊστόρων ίνα έχωσι το κύρος και την ίσχύν εν παντι τόπω και κροιτηρίω και δικαιοσΰνη».

37) «Εν έτει 1821, Αυγούστου 25. Τίθεται πρωτομαΐστωρ ο κύριος Σταβρίτσας Μέτζιου Καρπουζάκογλου, και ή ξεκαθάρισις του έσναφικού λογαριασμού, όπου παραδίδει τω έτει 1822 Σεπτεμβρίου 22, ως φαίνονται αντικρυς έσοδα και έξοδα».

38) «Εν έτει 1831, Μαΐου Ι.Κατ’ έμπροσθεντών μαϊστόρων έθεωρήθη και έβάλθη πάλιν ό ίδιος ⁽¹³²⁾ (Μέτζιου) με το άνωθεν καπιτάλι των εννέα ομολογιών-και μετρητών, ως φαίνεται, 3809 γρ. 'Από 20 Δεκεμβρίου 1831—20 Δεκεμβρ. 1840, όσα από μετρητά έλάβαμε από την μητρόπολην παρά του δεσπότου κοίρηο Νικηφόρου Φιλιπποΰπολιν δια της 10000 χηληάδης, όπου είνε με τόκον είς την μεγάλην έκλησίαν από 10 γρ. εξόφληση ο λογαριασμός και εδόθησαν εις τους επιτρόπους και τα έμοίράσαν».

39) «Εν έτει 1843, Μαΐου Ι. Κατοθεν φαίνιται οι αντικρι σούμα οπού έχομε εις τον μάστορη του ίσναφιου με ομολογίας 46323 γρ.—1843, Ίουν. 1. Καταγραφή το όσα γρόσια έσυνάχθησαν φέτος του ορφανού του μακαρίτι Θεοδώρου αφέντη 34863» ⁽¹³³⁾.

40) «Εν έτει 1843, Άπριλ. 20. Καταγραφή δι' όσα γρόσια άφιέ-ρωσεν ή μακαρίτισα Σμαράγδα του ποτέ Πετρακη Αντωνίου Φιλιππουπο λιτού, αποθνισκομένη εις Βιέναν δια να τοκίζοντε προς 10% και ο τόκος να διαμεραζετε τον καθέκαστον χρόνον είς τα σχολεία και νοσοκομίον δια μνιμόσυνον εώνιον».

41) «Τη 6 Φεβρ. 1839. Σιμίοσις δια όσα άφιέροσαν κατά καιρούς οί αποθανόντες μαϊστόροι του έσναφίου μας είς την κασσαν την έσναφικήν επί λόγου δια να μεράζεται το δέκατον είς έλεημοσύνην, δηλ. το ήμισυ των Χριστουγέννων και το ήμισυ του αγίου Πάσχα και αν κανείς πρωτομαΐστορας ήθελε πλεονεκτίσει και δεν δώση το δέκατον, ως παρήγγελάν οι από Καμένοι μαϊστόροι να εχουν την αμαρτίαν των, προς τούτοις και την καταραν των ζώντων μαϊστόρων, οπού εδοσαν υπόσχεσιν είς αυτά οτι θά μοιράζονται ολλα αυτά, να έχει το κρίμα, όπου δεν τα μεράση ως άνωθεν.

42) 'Εν τέλει αντιγράφω την επί του εξωφύλλου του. τρίτου κατάστιχου έμμετρον έπιγραφήν. «Καταστιχον του εν Φιλιππούπολη έσναφίου των Άπατζίδων, κατασκευασθέν δι’ επιμελείας του πρωτομαΐστορος Χατζή Κυριάκου Μελκών εν έτει 1811 Μαΐου 15 ⁽¹³⁴⁾.

"Av και εις κάθε ανθρωπον και γέροντα και νέον,

μάλιστα είς πραγματευτήν ειν’ πράγμα αναγκαίον,

να εχ’ ένα κατάστιχον με ταξιν συνθεμένον,

πολλω μάλλον χρειάζεται έν τέτοιον βιβλίον

σ' ένα μεγάλον σύστημα πραγματευτών τίμιων

όπου και τα ονόματα όλων των μαϊστόρων,

καθώς των υποθέσεων του ρουφετίου όλων

να περιέχη ένταυτω ένθυμησιν βεβαίαν,

εις κάθε μιαν περίστασιν πρόχειρον κι' άναγκαίαν

όθεν να γινη το παρόν εφρόντισεν ιδίως

πρώτομαΐστωρ ο ρήσεις, να μείνη αιωνίως

όστις θεόθεν εύχεται εις κάθε έν υγείαν,

αγάπην και ομόνοιαν κοινήν και ευτυχίαν».

ΙΙ
Tύπος, συμφωνητίκου προικοδοτήσεως
(προικοχάρτι)

Ή εις γάμον των θυγατέρων έκδοσις υπό των γονέων και των ορφανών υπό των συγγενών υπελαμβάνετο θρησκευτικόν καθήκον, έντεταλμένον υπ’ αυτού του θεού προς διαιώνισιν του άνθρωπίνου γένους, παρ' οίπασι τοις Έλλησιν επί τουρκοκρατίας, επομένως και παρά τοις: Φιλιππουπολίταις.Όθεν οι γονείς και αυτών αποθανόντων οι άμεσοι συγγενείς, άμα ως ή κόρη έγίνετο έφηβος, έμερίμνων περί της καλής αποκαταστάσεως αυτής παρέχοντες κατά τάς δυνάμεις των προίκα εις χρήματα μετρητά, κτήματα και οικιακά πράγματα (κοσμήματα, ίματισμόν, έπιπλα και σκευή). Γενομένων των προκαταρκτικών διαπραγματεύσεων μεταξύ του υποψήφιου γαμβρού ή του πατρός αυτού και των γονέων ή συγγενών της νύμφης δια των προμνηστόρων ή προμνηστριών (προξενητών ή προξενητριών), ωρίζετο ή ημέρα των επισήμων αρραβώνων, καθ’ ην επί παρουσια των συγγενών και φίλων των οικογενειών του τε γαμβρού και της νύμφης και των ιερέων της ενορίας άντηλλασσοντο εν τω οίκω της νύμφης ή συγγενούς αυτής οι δακτύλιοι μετ’ ευχήν του ιερέως και ή νύμφη ήσπαζετο την δεξιάν πάντων των παρισταμένων, πλην των παρθένων μεθ’ ων άντήλλασσεν άσπασμόν ευχόμενη έκάστη το και ‘ς το κεφαλάκι σου (δηλ. όμοιον συμβάν—αρραβώνα).

Μετά την προσφοράν των ειθισμένων αναψυκτικών και γλυκυσμάτων συνετάσσετο το συμφωνητικόν της προικοδοτήσεως (προικοχάρτι) υπό του παρισταμένου γραμματέως της ιεράς μητροπόλεως η του ιερέως συνυπογραφομένων ως μαρτύρων των παρισταμένων ιερέων και άλλων προσώπων, όπερ βραδύτερον έπικυρούμενον υπό του άρχιερέως κατεχωρίζετο εις τον κώδικα της ιεράς μητροπόλεως. Τούτο το έπίσημον έγγραφον, φέρων τάς υπογραφάς του τε άρχιερέως και .των μαρτύρων και τάς σφραγίδας των επιτρόπων (μουχτάρηδων) της συνοικίας μετά του αριθμού της εν τω κώδικι της μητροπόλεως καταχωρίσεως παρεχωρειτο εις τον γαμβρόν πρός έλεγχον των εν αυτω κατά την δύο η τρεις ημέρας προ της τελέσεως του γάμου μετακομιδήν της προικός της νύμφης δι' αμαξών εις τον οίκον αυτού, αφού πρότερον ή προιξ έξετίθετο προς κοινήν θέαν, και διεφυλλάσσετο εν τοις κειμηλίοις και έγγράφοις της οίκογενείας. Παρατίθειμαι ενταύθα κατά πιστήν αντιγραφήν το προικοχάρτι της Μαριώρας, θυγατρός του Βασιλείου Θωμά, μεγαλέμπορου, συζευχυθείσης μετά του Γεωργιου Χρήστου του επικαλουμένου Κλεανθου, άσαύτως μεγαλέμπορου, συνταχθέν εν Φιλιππούπολη τω 1843, Μαΐου 15 ⁽¹³⁵⁾.

Ο Φιλιππουπόλεως Νικηφόρος αποφαίνεται⁽¹³⁶⁾

Είς δόξαν πατρός, υιού και αγίου πνεύματος του ενός και μόνον τρισυπόστατου θεού, ως εν αρχή ιδία φιλανθρωπία κινούμενος έπλασε τον ανθρωπον και εξ αυτού την γυναίκα έποιησεν ως βοηθόν αυτού κακτου του άπαν το γένος των άνθρώπων αλληλοδιάδοχος το αυτό ποιεΐν ήκολούθησεν όθεν και ό τιμιώτατος κύριος Βασίλειος Θωμά τοις ιεροΐς πειθόμενος έπιτάγμασιν, ην έχει θυγατέρα ονόματι Μαριώραν εις γάμου ηδη επί εφθασασαν ήλικίαν, συνεφώνησε μετά του συρίου Γεωργίου Χρήστου επί τω δούναι αυτω ταύιην ως γυναίκα νόμιμον και δη πρώτον μεν επιβραβεύει τη ρηθείση θυγατρί αυτού την από καρδίας ευχήν ότι «ευχαι γονέων στηρίζουσι θεμέλια οίκου» επομένως δε δίδωσιν αυτή χάριν προικός, ίνα έχη και χρήται μετά του ειρημένου ανδρός αυτής τα κατωθι ως φαίνονται:

Όσα εις μετρητά έδό'&ησαν είς χείρας του γαμβρού οκτώ χιλ.
	No 8000
1 πεταλούδα διαμαντένια ⁽¹³⁷⁾	300
1 ζευγάρι σκουλαρίκια ⁽¹³⁸⁾ διαμαντένια με ζουμπρούτια σουρ-γκούτζ λουλούδια⁽¹³⁹⁾	500
1 έτι ζευγάρι όμοια μικρότερα	300
^{10 έξαγια μαργαριταρι(140)}	¹⁰⁰⁰
^{25 έξαγια έντισέδες(141) βενέτικον μάλαγμα}	¹⁶⁰⁰
	11700
^{1 δακτυλίδι διαμαντένιον}	³⁰⁰
^{1 έτι δακτυλίδι με πρασινην πέτραν}	⁵⁰
^{1 βοΰλλαν μαλαγματένιαν (142)}	⁶⁰
^{1 άντίκαν κόκκινην με μάλαγμα (143)}	³⁰
	¹²¹⁴⁰
^{1 φερετζές τζόχινος με τα γιασμακλίκια (144)}	³⁰⁰
^{4 φέσια}	⁴⁰
^{10 δεσίματα γιαζμάδες (145)}	²⁰⁰
^{1 μόδα τζόχινη με νουρκες (146)}	⁴⁰⁰
^{1 έτι μόδα τζόχινη με μήλον (147)}	⁶⁵⁰
^{1 έτι μόδα γκρίζου με τακίμι (148)}	³⁰⁰
^{1 έτι μόδα τζόχινη μέ ναφέν(149)}	¹⁵⁰
^{1 ζακέτον ατλάζι κεντητόν με νούρκες(150)}	¹⁵⁰
^{1 ζακέτον τζόχινον με μήλον}	¹⁰⁰
^{1 ετι ζακέτον τζόχινον με τακίμι (151)}	⁸⁰
^{1 έτι ήμερινόν (152)}	⁴⁰
^{1 άντερι ατλάζι σηδέδικον(;) γκιουβεζί με κουλέδες (153)}	⁴⁰⁰
^{1 φουστάνι μουχαρές (154)}	³⁰⁰
^{1 άντερι χινδιστανήσιον (155)}	¹⁵⁰
^{1 φουστάνι λιγλιές της πόλεως (156)}	²⁰⁰
^{4 φουστάνια ατλάζι σάμικα (157)}	⁷⁰⁰
^{4 φουστάνια ήμερινά}	¹⁶⁰
^{1 ζωνάρι μακρύ τζιάρι (158)}	¹²⁰
^{1 ντιγιρμί ίνδιστανήσιον και κ'.κορδελλας ζωνάρι (159)}	³⁰
	19610
^{30 υποκάμισα, τα 25 μεταξωτά και 5 βαμπακινά}	¹⁸⁰⁰
^{30 μανδήλια μεταξωτά}	⁶⁰⁰
^{15 σίοβρακα και τουμάνια (160)}	³⁷⁵
^{15 βρακοζώνας}	³⁷⁵
^{10 μπόγους(161)}	¹⁰⁰
^{10 χειρομέσαλα και 1 τραπεζομέσαλον (162)}	⁸⁰
^{1 κυκλομέσαλον (163)}	³⁰
^{3 χαυλιά λουτρικά με σιλιτζή μποχτζιάν (164)}	¹⁰⁰
^{1 δουσεμέ κεντητόν (165)}	⁴⁰
^{1 κασσετίνα μικρά με καθρέπτην}	²⁰
^{2 σεπέτια της Πόλεως (166)}	⁸⁰
^{2 στρώσεις της κοιμήσεως με 6 προσκέφαλα. 4 μαξιλάρια και σινδόνι κεντητόν}	⁶²⁰
^{1 κιλίμι σιαρκιογικόν μεγάλον (167)}	¹⁵⁰
^{1 σινι τραπεζίου μεγάλον (168)}	¹³⁰
^{1 λεκανοΐμπρΐκιον της Πόλεως (169)}	⁸⁰
^{6 σαχανικά καπακίδικα της Πόλεως (170)}	¹²⁰
^{4 σαχανικά άπλάτα (171)}	⁴⁰
^{3 τεντζερέδες της Πόλεως (172)}	¹²⁰
^{4 τάσια του λουτρού κίτρινα (173)}	⁴⁰
^{4 σανδάνια (174) και πηλοκοΰτι (175)}
^{... έστησαν είκοσι μία χιλιάδες τετρακόσια σαράντια γρόσια}	²¹⁴⁴⁰

^{Του δε γαμβρού :}

1 δακτύλιος, διαμαντένιος	400
1 λουλούδι διαμαντένιον ⁽¹⁷⁶⁾	1400
1 ζουργκούτζι διαμαντένιον ⁽¹⁷⁷⁾	1600
1 φουστανλίκι ακροαζέτ φίνον	250
1 ζωνάρι μακρύ ασπρον τζιάρι	120
1 ταμπαρικά ασημένια ⁽¹⁷⁸⁾	100
1 πιστιμάλλι ⁽¹⁷⁹⁾	50
	3920
Το όλον γρ.	25.360

^{Ό δε θεός των όλων o ευδοκήσας αυτούς εις γάμου κοινvνίαν ελθείν αύξήσειεν αυτούς και δώη κλίσιν εις πάν έργον αγαθόν πρεσβείαις της ύπεραγίας Θεοτόκου, των αγίων ενδόξων Αποστόλων, των άγιων ενδόξων θεοσέπτων μεγάλων βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης, του εν άγίοις πατρός ημών Νικολάου, της άγίας ενδόξου μεγαλομάρτυρας Κυριακής, του άγιου ενδόξου μεγαλομαρτυρος Προκοπίου και πάντων των αγίων. Αμήν. Διό και έγένετο ή παρούσα προικοπαράδοσις τη βεβαιώσει του πανιερωτάτου αγίου Φιλιππουπόλεως κυρίου κυρίου Νικηφόρου και μαρτυρίαις των υπογεγραμμένων αξιόπιστων μαρτυρούν καταστρωθείσα και εν τω κώδικι της ιεράς μητροπόλεως εις ενδειξιν.}

^{Εν Φιλιππουπόλει «α ω μ γ, Μαΐου ιέ'».}

^{Ό σακελλάριος Γεώργιος Ιερεύς μάρτυς,}

^{Ό σακελλάριος Νικόλαος Ιερεύς μάρτυς}

^{Ό ρεφερενδάριος Στέργιος ιερεύς μάρτυς.}

^{Ό υπομνηματογράφος Θεόφιλος ιερεύς μάρτυς.}

^{Χριστόδουλος Θομά μάρτυς. Ιωάννης Παναγιώτου μάρτυς. Στάβρος Χ’
Ίωσήφ μαρτυρώ.}

^{(τόπος σφραγίδας) Π" Δημήτρις Π’ Ιωάννου, μάρτυς (τόπος σφραγίδος). Εν δε τη αριστερά γωνία κάτωθι πλαγίως εκ των κάτω προς τα άνω 1 «Κατεστρώθη είς Ν. 148 και 149».}

70)Επί τής θύρας του νάρθηκός της μέχρι του 1841, ότε κατεδαφισθ-είσα άνηγέρθη λιθόκτιστος, ήτο ή επιγραφή : «Εκ βάθρων άνωκοδομήθη ό ναός ούτος της θεομήτορος, συνδρομής δε και μόχθου κυρίου Άνδρονίκου, εντιμότατου ρήτορος μητροπόλεως της πάνυ περίφημου πόλεως της Φιλίππου. Τελειωθέντος του ναού αύθις ανισιορήθη δι' εξόδων και συνδρομής του ανωθεν ρήτορος εντιμότατου κυρίου Άνδρονίκου, άρχιερατεΰοντος του πανιερωτάτου και λογιωτάτου τε ημών του και μητροπολίτου Φιλιππουπόλεως κυρίου Νεοφύτου. Έτελειώθη δε εν έτει σωτηρίω α χ (1η', εν μηνι Σεπιεμβρίω, ίνδικτιώνος ζ'». (Τσουκαλά, αυτόθι,σελ. 40. § 58). Υπό το ιερόν δε σΰνθρονον της εκκλησίας δτε άνωκοδομείτο, εύρέθη και ή επιγραφή : «Λ(ε)ίψαν(ο)ν κεϊτα(ι) τελ(ειώθ)έν έντά(δε) Έπιφανίου, Θυγατρός Άμάντου του κ(υρίου) κτήτορος του θείου ναού τούτ(ου)». (Τσουκαλά, αύτόθι). Kaliuka (Denkmaler in Bulgarien, σελ. 289, άρ. 366) αναγιγνώσκει Άλυάτου, 6 Τσουκαλάς Αλυάντου, ημείς Αμάντου.
71)Ή επιγραφή είχεν : « Οίκος ό πάρουν εκ βάθρων άνηγερθη, κόπου και μόχθου και συνδρομής ήνέχθη Αρσενίου τε του πανιερωτατου Φιλιππουπόλεως, μητροπολίτου, επί έτους ζ ο', Νοεμβρίου ε'». (Τσουκαλα, αύτόθι, σ. 41, λδ').
72)Διάσωζαν και σήμερον ή του ναού του αγίου Δημητρίου «ζήλω εύσεβεί των ένορικών εκ βάθρων άνωκοδόμηται, 1830, Μαρτίου 15» και ή του του αγίου Κωνσταντίνου : «Ούτος ό ναός του αγίου Κωνσταντίνου έκτίσθη τω 1832 σωτηρίω ετει, 'Οκτωβρίου 30 και έγκαινιάσθη επί Νικηφόρου του άρχιερεως ημών».
73)Gerlach itiner. απόσπασμα κατά μετάφρ. εν τη βουλγαρικη υπό Jirecek έτ τω Perioditsclιesko spisauie, τόμ. VI, έτ. 1883 Sredets. σελ. 108—111. A. W&n-nern, Bin gantz new Reysbach von Prag ausz gen Constantinopel, 1622 NurEn-berg—Evlia Tscheleby γεωγραφικά υπό Achmed Djhevdet, μετάφρ. είς την βουλγαρικήν τα άφορώντα είς την Βουλγαρίαν υπό D. Gadjhanow εν τω periodits»-spisanie, τόμ. LXX, έτος 1908 σελ. 637 και έξης.— Riccaut histoirs de 1' etat present de Γ empire Ottoman, traduct. Briot, ετ. 1676 Cologne σελ. 711 κα1 έξης.A series ot lyefctres addressed to Sir William Fordyce containing a voyage and journey from England to Smyrna etc. Transladete from the originale into English by the Author S. L, (Saviour Lusiguan). 52 και έξής 1786. -Paul Lucas vozage fait par Fordro du Roy dans la Grece, V Asse mineure, la Macedonie et Γ Afrique, Paris έϊ. 1712 τόμ. 1, σελ. 188 και έξης.Alf, de Lamar-tine vovage en Orient 1831—1833, Paris ετ. 1881 τόμ. 2, σελ. 250 και έξης.— A. Viguensnel voyage dans la Turquie d' Europe Paris ετ. 1868 τόμ. 2, σελ. 183.
74) Νικολ, Παπαδοπούλου Έρμης ό κερδώος, τόμ. 2, σελ. 329 Βενετία έτος 1817.—Κ. Κούμα, ιστορίαι των ανθρωπίνων πράξεων, τόμ. XII, σελ. 550 Βιέννη .1832. Ήλ., Τανταλίδου, ίνδική αλληλογραφία Γρηγορίου ιερομόναχου.Κων)πολις έτ. 1852. Κ. Οίκονόμου, αυτόθι, σελ. 29. Γ. Τσουκαλά, αυτόθι σελίς 42, 25.
75)Κ. Κούμα, αυτόθι, τόμ. Χ, σελ. 385.¹) Γ. Τσουκαλά, αυτόθι, σελ. 84.
76)Κ. Οικονόμου, αύτοθι, σελ. 27—28.
77)Ταύτα είναι τρία κατάστιχα περιέχοντα φύρδην - μείγδην, πλην του τρίτου. όπερ είναι μάλλον λογιστικόν βιβλίον, τα πρακτικά των συνεδριών της συντεχνίας, τα ονόματα των έκάστοτε άναγορευομένων μαϊστόρων μετά των παρ’ οις έμαθήτευσαν, τα έσοδα και έξοδα κατά το μάλλον ή ήττον λεπτομερώς και ποικίλος αλλάς σημειώσεις. Πάντα είναι δεμένα και δέρματι περικεκαλυμμένα. Το πρώτον ύψους 0,30 του μέτρου και πλάτους 0,10 άρχεται από 15 Μαΐου 1685 καΐ τελευτα την 21 Σεπτεμβρίου 1771. Είναι πλήρες και συνέχεια άλλου προγενεστέρου. Το δεύτερον ύψους 0,30 και πλάτους 0,20 άρχεται από 25 Απριλίου 1772 και τελευτα εις 3 Ιουνίου 1817. Το τρίτον λίαν ευμέγεθες και παχύ, ύψους 0,51 πλάτους 0,10 και πάχους 0,05 εκ χονδρού λευκού χάρτου μετά των γεγραμμένων σελίδων ήριμημένων, αλλά κατά τα εννέα δέκατα άγραφον, μετά εξωφύλλου καλλιτεχνιχώς γεγραμμένου και πίνακος περιεχομένων εν τω τέλει, άρχεται από 15 Μαΐου 1811 και τελευτα εις το 1857, κυρίως όμως δυνατόν ειπείν ότι είναι συνέχεια του δευτέρου άρχόμενον από του έτους 1818 διότι κατά το έτος 1811—1817 αναγράφονται μόνον τα ονόματα των κατά ταύτα άναγορευθέντων μαιστόρων» Ταύτα τα αρχεία φυλάσσονται νυν παρά τη συντεχνίςα των άμπατζήδων, παρακμασάση και άριθμούση ολίγα μέλη βουλγάρους και παρεχωρήθησάν μοι προς άνάγνωσιν τη ευγενεί φροντίδι του φιλοπόλιδος και φιλίστορος δικηγόρου Αλέξανδρου Πέεφ, είς ον εκφράζω δημοσία τάς ευχαριστίας μου.
78) Ένεχείρισε, παρέδωκε.
79)Ή λ. τουρκική, χαλκαί επιτραπέζιοι παροψίδες.
80) Ό άντιγραφεύς των πρακτικών δεν ήδυνήθη, ως φαίνεται να άναγνώση τήν εν τω προχείρω φράσιν και άντέγραψεν ασυνάρτητα τίνα «στρελ.....νώς....μας θεό μας ψυχή»* ή έννοια του χωρίου είναι ότι οί μαίστορες είναι υπόχρεοι μέχρι του επομένου έτους να ύπαχουωσιν είς τάς αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου της συντεχνίας.
81)Ή λ. τουρκική, μέγας χαλκούς λέβης.
82)Πιθανώς έκ του πάσχα, οιονεί πασχαλινός, εορτάσιμος. Ελεγετο ούτω ό εκ των βοηθών άναγορευόμενος μαΐστωρ, όστις έώρταζεν επί τη αναγορεύσει του. Ό άναγορεύων αυτός εαυτόν άνευ αποφάσεως της συνεδρίας (άνηρώτητα) απεφασίσθη να τιμωρηται δια προστίμου 200 γροσιών, αντί του. ώρισμένου τέλους 10 γροσιών.
83)H λ. τουρκική, κασσίτερος.
84)Αύστριακόν νόμισμα.
85) Ό κλητήρ της συντεχνίας πλην του ετήσιου του μισθού είχε και ποσοστά επί των τελών (φιλειάς) των άναγορευομένων μαϊστόρων, ήμισυ γρόσιον είς το τέλος (10 γρόσια).
86)Μεσαιον, μέσου μεγέθους.
87)Ή λ. τουρκ. χαλκοΰν ήμισφαιροειδές άγγείον μειά μακράς λαβίδος προς τα άνω προς άντλησιν ζωμού ελαίου, ύδατος κτλ.
88)μισάλα. και μεσάλα, ή εκ του λατινικού uiensa—mensalis, το έπιτραπέζιον σκέπασμα,
89)μισάλι, το προσόψιον, όθεν και μακρομέσαλο, το μακρόν οκέπασμα, όπερ ηπλούτο επί των γονάτων των περί τον σουφρά (χαμηλή τράπεζα) καθημένων σταυροποδητει προς δείπνον,
90)ή λ. τουρκική σκεύος χαλκούν έπιτραπέζιον
91) μέσου μεγέθους,
92)ή λ. τουρκ. χαλκή λεκάνη,
93) ή λ. τουρκ. τάπης προς επιστρωσιν του των δωματίων δαπέδου,
94)ή λ. τουρκ. τάπης πολυτελής, μετρίου μεγέθους
95)ό επί της ακροπόλεως ναός του άγιου Δημήτριου, δν μνημονεύει καί Gerlach είς αυτόν ήκκλησιάζετο άνέκαθεν ή συντεχνία των άμπατζήδων
96) ρογιάζω εκ του ρόγα, μισθώ
97)ή λ, τουρκ. βαλάντιον και ουνεκδοχικώς το ταμείον,
98)κυβερνητικά, δηλ, φόροι προς το κράτος.
99)το εν τοις χανίοις (ξενοδοχείον) δώματιον, όπερ είχον πολλάκις οί επαγγελματίαι, ή λ. τουρκική.
100)Οι εξ Ανατολής (μικράς Ασίας) ερχόμενοι είς Φιλιππούπολιν έμποροι προς προμήθειαν άμπάδων κτλ.
101)Κάστρο έλέγετο ή Φ)πολις παλαιόθεν ως οχυρωμένη* ούτω έκάλουν αυτήν και οί Στενιμαχίται τους δε Φιλιππουπολίτας καστρινους,
102) ή λ. τουρκ. άγοραπωλησια,
103)εισπράξεις, καιά συγκοπήν εκ του μάζενσίς εκ του ρ. μαζενω - συναθροίζω,
104)ή λ. τουρκ. οί εν τω τζαρσί (αγορά) της πόλεμος έχοντες τα έργαστήρια των,
105)ή λ. τουρκ. προνόμιον παραχωρηθέν τη συντεχνία.
106) ή λ. τουρκ. ευγενής
107)Εν άλλοις πρακτικοίς του αυτού τύπου άπαντα, ο,τί καί αν τύχη, (1746), Ότι αν ποθήση (1752), είς την χρείαν του (1766).
108)Τα χρήματα συνεκδ. ασπρον ήτο μικρόν άργυρούν νόμισμα χρησιμεϋον ως νομισματική μονάς, ως βραδύτερον το γροσιον.
109)Ή λ. τουρκ. ένεχειρισαμεν επισήμως.
110) Άλλαχού σύμφωνο (1764), ενυπόγραφα χρεωστικά δια χρήματα δανειζόμενα εις τους μαίστορας επί τόκω υπό της συντεχνίας.
111)Το νοσοκομειον και γηροκομείον της Κοινότητος, εκ του λατιν. hospitalia.
112)Κωνστανινοπουλίτις τις.
113) Ή Κοινότης.
114)Συγκεφαλαίωμα τό όλον, εκ του λατιν. smiloias, χρβλ·. και το γαλλικόν somme.
115)Αι αναγορεύσεις μετά συμποσίου, είς ο παρεκάθηντο πάντες οί μαίστορες και αί επίσημοι αναγνωρίσεις αυτών ως μαϊστόρων.
116) Μικρά περιουσία, υπάρχοντα.
117)Κατά συγκοπήν εκ του έσυμβιβάσθη.
118)Τα υπ' άριθμ. 26» και 27 είναι σημειώσεις γεγραμμέναι εν τω τέλει του πρώτου καταστίχου.
119)Έξοφλητέα κατά μήνα ανά 200 γρόσια.
120) Εκ του λατιν. commercium. To παρά Πορφυρογέννητα) κομμέρκιον και παρά τη Αννη Κομνηνη κουμέρκιον==τέλος, τελώνιον.
121)Είς το μέσον, προ των ομμάτων, τ. έ εν τω ταμείω.
122)Αί λ. τουρκ. δασμοί κυβερνητικοί. 123) Από του ακολούθου έτους σημειούται εν τη αριστερά σελ. λάβω ύφ' ο τα έσοδα, εv τη δεξιά δώσω, ύφ' ο τα έξοδα.
124)Ή τουρκική υπογραφή πάντως ανήκει είς χριστιανόν Άνατολίτην τουρκόφωνον, διότι κατά το συμφωνητικόν (αρθρα 3) ετερογενής μαίστωρ δεν έγίνετο δεκτός είς την συντεχνίαν.
125)Το καπιτάλι άποτελούσι διάφορα κονδύλια.
126)Οι κοινοτικοί άρχοντες καλούνται ένταύθα επίτροποι.
127)Ή λ. είναι τουρκική και σημαίνει τον προσκολλώμενον μαθητήν παρά τινι μαΐστορι, οπως έκμάθη τέχνην και άναγορευθη μαΐστωρ, εν άντιθέσει προς τους υιους των μαϊστόρων, οίτινες δικαιώματι κληρονομικό έκτώντο εύκολώτερον την μαϊστορειαν.
128) Ή λ. ένταΰθα σημαίνει, ώς φαίνεται, επαγγελματική άδεια παρά της κυβερνήσεως διδομένη.
129)Έπεται καταγραφή ονομάτων μαϊστόρων 200, καλφάδων 186, τσιρακιών 200, ραφταδων 50 και έσναμπιδικών παιδιών (ύποθέτω των μήπω γενομένων τσιράκια) 150.
130) Ή νυν Κοπρίφτιτσα, εξ ης ομαδόν μετωκησαν οι Βούλγαροι είς Φιλιπ-πούπολιν αρχομένου του 19ου αιώνος* Από του αριθμού 36 διαφυλάττω την όρθογραφιαν του κειμένου, όπως καταδειχθη οτι οι συντάξαντες τα πρακτικά δεν ήσαν λόγιοι» αλλ' εμποροι και βιοτέχναι, γράφοντες, ως έλάλουν, όπερ κυρουται και εκ των πρακτικών των δύο παρελθόντων αιώνων, απερ ούδεμίαν σχεδόν λέξιν εχουσιν ορθώς γεγραμμένην. 131) Έπονται είκοσι βουλγαρικά ονόματα.
132)Πρωτομαΐστωρ.
133)Ή συντεχνία έπεϊρόπευε και διεχειρίζετο την περιουσίαν του ορφανοί ανηλίκου, κατά την διαθηκην του πατρός του Θεοδώρου έφέντη.
134)Ή χρονολογία εν τρισι στίχοις είναι περικεκλεισμένη εντός στεφάνου εκ δάφνης, ή δε λέξις κατάστίχον μεγάλοις κεφαλαίοις του τύπου γρίμμασι γεγραμμένη. Αγνωστον τις ό συντάκτης του στοιχουργήματος εκ της χρήσεως όμως της αντωνυμίας τέτοιος, ήτις ιδιάζει εν τη γλώσσα των Φιλιππουπολιτών, πρβλ· καιτην παροιμιώδη φράσιν τέτοιος πάθειος, προκειμένου περί ηθικού και σώματικού χαρακτηρισμού τίνος μεταξύ διαλεγομένων, είκάζεται ότι ήτο γνήσιος Φιλιππουπολίτης. Ίσως είναι ό σύγχρονος πρώτος Ιστοριογράφος της Φιλιππουπόλεως ό γηγενής Κ. Οικονόμος, ιερεύς και ελληνοδιδάσκαλος δεν αποκλείεται όμως και ή πιθανότης του ότι ήτό τις των λογίων άμπατζήδων, των έκπαιδευθέντων εν τη άκμαζούσα τότε ελληνική κεντρική σχολή της πόλεως, Ότι δε μεταξύ των άμπατζήδων ύπήρχόν τίνες θύοντες και είς τάς Μούσας φαίνεται εξ άλλου στιχουργήματος του μεγαλέμπορου άμπατζή Χατζηκωστάκι Χατζηϊωάννου Κοϊμτζιόγλου, υιού του Χατζηγιοβαννή Χρήστου Κοϊμτζιόγλου, μαΐστορος πολλάκις μνημονευομένου εν τοις βιβλίοις της συντεχνίας από του δεκάτου έννάτου αιώνος αρχομένου όστις έγένετο και ευεργέτης της συντεχνίας μετά θάνατον, ως δήλοι ηδε η σημείωσις εν τη τελευταία σελίδι του τρίτου καταστίχου : «όσα άφιέρωσεν είς το Ισνάφιον ό μακαρίτης Χ Γιουβανής Χρήστου Κογιουμτζόγλους δια να μοιράζονται οί τόκοι κατά τον κανόνα του ίσναφίου εν ετει 1851 Σεπτεμβρ. 21, γρόσια χίλια επί ήμερων του πρωτομαΐστορος Χ Βέλιου Θεοδώρου». Το στιχούργημα παρατιθέμεθα ενταύθα άντιγρηψαντες εκ του πρώτου τόμου της Ιστορίας Κ. Κούμα, εν τη πρώτη σελίδι ούτινος έγραψεν ιδιοχείρως ο στιχουργός, ην ίστορίαν μετ' άλλων βιβλίων έκτησάμε τα εκ της πλούσιας βιβλιοθήκης του λογίου Φιλιππουπολίτου.

«Τριετής έγκατελείφθην προς μητέρα ορφανός

κ' έως τους τριάντα χρόνους έζησα πολλά οίκτρώς.

Μετά ταύτα χοόνους πέντε νυμφευθεις την ευγενή

και φιλτάτην μου Κατίγκω έζησα μ’ αναψυχή

πέντε χρόνους της ζωής μου και ευθύς εν ακαρεί

με τον θάνατον της φίλης παρητήθην των εv γη.

Τώρα άλλο δεν μοί μένει, παρά αυτή ή έλπίς.

πότε να συγκοινωνήση ή ψυχή μου μετ' αυτής.

Εν Φιλιππουπόλει τη 5η Όκτωβρ. 1815

Χ." Κ. Χ.'' Ιωάν, Κοϊμτζιόγλου

135)Το άξιοπούδαστον τούτο έγγραφον διαφυλάσσεται παρά τω δικηγορώ Άλεξάνδρω Κ. Πέεφ, έγγόνω μητρόθεν του κ. Κλεάνθους. Είναι γεγραμμένον επί επισήμου χάρτου πλάτους 0.18 και ύψους 0.45 του μέτρου και καταλαμβάνει δυο σελίδας, την τε έμπροσθίαν και όπισθιαν. Εν τω άνω των σελίδων μέρει, άφέθη κενόν, πλάτους 0.07, είς ο της πρώτης σελίδος ετέθη ή υπογραφή του μητροπολίτου. Ή πρώτη σελις περιέχει στίχους πλην της είρημένης υπογραφής 45, ων οι πρώτοι 10 περιλαμβάνουσι το κείμενον του εγγράφου οί δε λοιποί τα προικώων ή δε δευτέρα 40, ων οί πρώτοι 23 περιλαμβάνουσι συνέχειαν των προικώων, οι επόμενοι 9 την εύχήν και οί λοιποί 8 τάς υπογραφάς των μαρτυρούν, εκατέρωθεν δε της τελευταίας υπογραφής είναι ανά μία τουρκική σφραγις και εν τη άριστερα γωνία ό αριθμός της εις τον κώδικα της μητροπόλεως καταχωρίσεως του εγγράφου.
136) Ίδιόγραφον του μητροπολίτου Νικηφόρου.
137)Χρυσουν μετ’ αδαμάντων κόσμημα υπό σχήμα πεταλούδας (ψυχής) εξαρτώμενον εκ του λαιμού.
138)Τα παρά τοις Βυζαντινοί σχολαρίκια σχετιζόμενης της ετυμολογίας από του Σχολαριος εκ του σκόλλυς κατά τον Κοραήν ένώτια, έλλόβια.
139)Χρυσά ένώτια μεθ' αδαμάντων μεγάλα, παριστώντα άνθη· (ή λ. τουρκικής ως και αί ακόλουθοι εύκολους διακρινόμεναι).
140)Σεράν μαργαριταριών δια νήματος πεπερασμένων, φερόμενοι περί την δέρην
141)Ψέλια εκ χρυσών σπειρών επί 25 σειρών, χρυσού άπέφθου, οίος ήτο ό λεγόμενος της Βενετίας.
142)Χρυσούς δακτύλιος μετά σφραγίδας επί της ψηφίδος.
143)Χρυσούς δακτύλιος μετά παλαιού δακτυλιολίθου, έχοντος μυθικήν τίνα παράστασιν.
144)Το των όθωμανίδων ίμάτιον μετά κρηδέμνων, όπερ εφερον τότε έξερχόμεναι και αί χριστιαναί.
145)Περιειλήματα των κεφαλών βεβαμμένα, απερ εφερον κατ' οίκον.
146)Σάκκος εξ έρέας μετά γουνώματος.
147)Γούνωμα πολύτιμον ερυθρωπόν.
148)Σάκκος (έπανωφόριον) εξ έπιχωρίας έρέας μετά των συναπαρτημάτων του.
149)Σάκκος μετά ευτελέστερου γουνώματος
150)Έπανωφόριον μεταξωτόν κεκοσμημένον δια κεντημάτων.
151)Μετά των συναπαρτημάτων του.
152)Μάλλινον.
153)Είδος μανδύου ώς ο περσικός κάνδυς μεταξωτός χρώματος ιόχρου μετά κοσκηματων.
154)Μεταξωτόν ύφασμα γεγραμμένον.
155)Των Ινδιών, απερ ήφθόνουν εν τη Φιλιππουπόλει άποστελλόμενα εκ Καλκούτας παρά των εκεί εγκατεστημένων Φιλιππουπολιτών.
156)Ύφασμα Κωνσταντινουπόλεως.
157)Μεταξωτόν του Σιάμ.
158)Ζωνάρι ώρισμένου χρωματισμού.
159)Ύφασμα ίνδικόν προς ζώνην.
160)Τα τουμάνια έφορουντο άνωθεν του έσωβράκου, ότε δε ήσαν κατασκευασμένα εκ μέλανος παντού έλέγοντο καραβάνία.
161) Σκεπάσματα προς τούτο υφασμένα, λεγόμενα και μπουχτσάδες.
162)Κάλυμμα τραπέζης ύφασμένον προς τούτο, χειρομέσαλα δε αί νυν πετσέτες, εκ του λ. mensalis.
163)Επίμηκες μακρόν και στενόν ύφασμα άπλούμενον επί των γονάτων των περί την τράπεζαν (σουφραν) κύκλω καθήμενων σταυροποδητεί, έλέγετο και μακρομέσαλον.
164)Λουτρικά καλύμματα δια τους εκ του λουτρού εξερχόμενους μετά του εν ω περιτυλίσσονται κεχρωματισμένου υφάσματος.
165)Ύφασμα στρωννύμενον, όπως έξαπλωθή έπ’ αυτού ο λουστείς μετά το λουτρόν·
166)Σπυρίδες Κων)πόλεως.
167)Τάπης μέγας υφασμένος προς κάλυψιν του δαπέδου της αιτούσης.
168)Χαλκοΰν κυκλοτερές αβαθές σκεύος, χρησιμεΰον ίστάμενον επί ταπεινοΰ τρίποδος ως τράπεζα (σουφρας) προς δειπνον.
169)Χάλκη λεκάνη και ύδροχόος της Κων)πόλεως.
170)Χαλκοί παροψίδες μειά καλυμμάτων.
171)Άβαθείς παροψίδες.
172)Λεβήτια χαλκά.
173)'Ορειχάλκινα αγγεία ως άρχαϊαι φιάλαι, δι’ ων λαμβάνοντες ύδωρ εκ της γούρνας εν τοις λουτροίς περιχύνονται.
174)Ορειχάλκινα κηροπήγια.
175)Κυτίον χρησίμευον προς φύλαξιν πηλού.
176)Κόσμημα χρυσούν εν σχήματι άνθους άδάμασι πεποικιλμένον, φερόμενον επί της κεφαλής ή επί του στήθους.
177) Παρόμοιον.
178)Αργυρά σκεύη κατάλληλα προς φύλαξιν ηδέων έδεσμάτων.
179)Συνήθως μεταξωτόν κεχρωματισμένον ύφασμα όπερ έφερον αι γυναίκες καλυπτόμενοι από της οσφύος και καίω εν τοις λουτρώσιν. Αι πλείστοι των λέξεων είναι τουρκικαί.

http://alex.eled.duth.gr/

About Ofenis

H αγάπη για τον τόπο μας είναι δείγμα πολιτισμού.Τίποτα δε μας ανήκει όλα είναι δανεικά και τα οφείλουμε στις γενιές που ακολουθούν..

neomonastiri

ΔΥΟ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΚ ΦΙΛΙΠΠΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΟΣ

About Ofenis

0 σχόλια :

ΔΥΟ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΚ ΦΙΛΙΠΠΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΟΣ

About Ofenis

RELATED POSTS

0 σχόλια :