Τα
τραγουδια απο τις "σαρτες" (συντροφια νεων αγοριων) αντηχουν στο
χωριο και την παραμονη της Πρωτοχρονιας !!! Το σκηνικο αυτη τη φορα
εμπλουτιζεται με την παρουσια του Ντιβιτζη και της Καμηλας.Αυτοι
συνοδευουν τα παληκαρια με βηματισμο ο οποιος καλλιστα μπορει να χαρακτηριστει ως αρχεγονος . Στην ησυχια της νυχτιας δεν
ακουγεται παρα μονο το τραγουδι των νεαρων αγοριων αλλα με μουσικη
υποκρουση τους ηχους απο τα μεγαλα κουδουνια που κρεμονται απο τις φορεσιες των
Ντιβιτζιδων και Καμηλιερηδων .Ολα αυτα δινουν εναν ξεχωριστο τονο !
Τουτη η πομπη εχει ιδιαιτερα διονυσιακα χαρακτηριστικα κι ετσι με το
δικιο της αποπνεει πραγματικα ενα δεος !!! Η παρουσια της συντροφιας
αυτης βραδιατικα στην πορτα σου -εαν ειδικα δεν εισαι εξοικειωμενος-
σου αφηνει εντονα συναισθηματα ! Ο ιδιορυθμος χορος των μεταμορφωμενων
και το τραγουδι των νεων πλημμυριζει το σπιτικο του νοικοκυρη ...
Αφέντην μ' αφιντίτσι μας, πέντε φουρές αφέντη.
Αφέντης μας στην ταύλα του χρυσή καντήλα καίει.
Σαν βάνει λάδι και κερί φέγγει τον κοσμο όλο, Σαν βάνει λάδι μοναχο
φέγγει την αφεντιά του. Αφέντης μας πουκμήθηκε γυρεύβ' να ξιαγρυπνήσει
Γυρεύ'τα μήλα δώδεκα νεράντζια δεκαπέντε Κι ένα καφκί ροϊδόσταγμο να
πιει να ξιαγρυπνίσει Σαν τούπιε κι ξιαγρύπνησε το μαύρο του γυρεύει
Γυρεύ'τη σέλλα ν'αργυρή του γκέμι ασημένιο Κι στα σκαλουπατήματα
σπέρνει μαργαριτάρια.»
Από την ώρα που οι "σαρτες" μπουν στην αυλή του σπιτιού,
όλη η οικογένεια κάθεται στην πόρτα και ακούνε. Και
αυτό φυσικά γίνεται γιατί ο καθένας θ' ακούσει το τραγούδι του. Μετά
από το τραγούδι τ' Αφέντ' αρχίζει το τραγούδι της Κυράς το οποίο είναι
ένας ύμνος γι' αυτήν. Εκθειάζει όλα της τα κάλλη καθώς και τις αρετές
της.
«Σων' απούπαμε για τον Αφέντ', ας πούμ' και της Κεράς μας. Κυρά μας
ρούσσα ροϊδανή, ξιάσπιρ' σαν πιριστέρα, Κυρά μ' σαν ντα στουλίζησει
στην εκκλησιά να πάγεις, Βάνεις τουν ήλιου πρώσουπου κι του φιγγάρ'
αστήθη Κι τουν καθάργιου ουρανο τουν βάνεις δαχτυλίδι Καλί λαμπίμ' του
δάχτυλους σ' παίρνει του δαχτυλίδι, Πώχεις και τα ξανθά μαλλιά σαράντα
πέντε πήχες. Στους ουρανούς τα γύδιαζαν στους κάμπους τα τυλίγαν, Στη
μέσ' τη μέσ' τη Θάλασσα καθόταν και τα πλέκαν. Τρεις ρωμιοπούλες τ'
άπληκαν κι πέντι φραγκοπούλες, Στη μέση βάλουν του σταυρό στην άκρη τ'
Αϊβαγγέλιο Και στ' αργυρό κομποδιασμα βάλουν την Παναγία.»
Στη συνέχεια, και χωρίς καμιά διακοπή τραγουδούν το τραγούδι του
παλληκαριού ή της κοπέλλας. Δεν πρέπει να καθυστερούν, γιατί το χωριό
είναι μεγάλο και δεν θέλουν να κάνουν τους συγχωριανούς τους να
περιμένουν μέχρι τις πρωινές ώρες.
Κανένας στο Λοφάριο δεν κοιμάται τη νύχτα αυτή αν δεν περάσουν οι
"Γκαλεσπεράδες". 'Επειτα, η παράδοση λέει πως πρέπει να περάσουν απ'
όλα τα σπίτια για το καλό της χρονιάς.
'Ετσι λοιπόν ακούμε να τραγουδούν:
«Σών' απούπαμε για την Κερά; ας πούμ' κι τ' Αρχοντόπλα. Ιδώ είν' ο
γιος της καλογιός, της καλοθυγατέρας Γυρεύει νύφη ξακουστή γαμπρό
γραμματισμένο, Νάχει το μάτι σαν ελιά, το φρύδι σαν γαϊτάνι, Νάχει και
το ματόφρυδο σαν φράγκικο δοξάρι.»
Τα τραγούδια τα τραγουδάνε χωρισμένοι σε δυό ομάδες, αριστερά και δεξιά της πόρτας, λέγοντας κάθε ομάδα από μια στροφή.
'Οταν τελειώσει και το τραγούδι των νέων του σπιτιου όλοι μαζί τραγουδούν:
«Ωσ’ άστρα είναι στον ουρανό, λουλοϋδια απ',τους κάμπους τόσα καλά να δώσ' Θεός ιδώ που τραγουδοϋμει»
Ύστερα από την τραγουδισμένη αυτή ευχή δίνει κι ο αρχηγος της Σαρτας μια άλλη .
Λέει λοιπόν :
«Πήραμει που τουν αφέντ' μας ένα φοϋρνου ψουμί, πενήντα χρυσά
φλουριά κι ένα θρεφτο. Πάντα να έχ' να δίν. Χέρ', πουδάρ' κιφάλ, καρδιά
να μη τουν πουνέσ' . Πέτει πετει παλληκάρια μ' κι τη χρον'.»
Και όλοι μαζί φωνάζουν: «Κι τη χρόν'.»
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε πως στο χωριό υπήρχαν φτωχοί και
ιδιαίτερα τσιγγοϋνηδες που έδιναν λίγα χρήματα, κάτι που δυσαρεστούσε. Τότε ο αρχηγος λέγοντας αυτά που έδωσε ο
Αφέντσ' στο τέλος αντί να πει "χέρ', πουδάρ' κιφάλ' καρδιά να μη τουν
πουνέσ "έλεγε: "Χέρ', πουδάρ', κιφάλ' καρδιά να μη τουν πουμείν " .Υπήρχε
και το τραγούδι του ξένου. Του ανθρώπου που για οποιοδήποτε λόγο
βρέθηκε σε κάποιο σπίτι ή στο δρόμο. Κι αυτός έπρεπε ν' ακούσει το
τραγούδι του και φυσικά να κεράσει τα παλληκάρια.
Ετσι, άκουγε κι αυτός το τραγούδι του:
«Δεν έπρεπε αφέντη μου νάσαν σε τοϋτ' τη χώρα, Μόν' έπρεπε αφέντη
μου νάσαν σε πολιτεία, Να όριζες τη Βενετιά και τη μισή την Πολη, Τη
Βενετιά για τα φλουριά, την Πολη για τα γροσια. Να κοσκινίζεις τα
φλουριά, να δρεμονάς τα γρόσια, Κι αυτά τα κοσκινίσματα κέρνα τα
παλληκάρια, Κέρνατα αφέντη μ' κέρνατα, πέντε φορές το ένα.»
σημειωση :1. Τουτη δω η παρεα συνεχιζει ολο το βραδυ το "γκιζερι" ( βολτα ) μεχρι και τις πρωτες πρωινες ωρες ωσπου να καταληξουν στην κεντρικη πλατεια του χωριου οπου ξεκινουν πρωτοι αυτοι τον "Μεγαλο χορο"! Σιγα σιγα ο χορος μεγαλωνει καθως ολοι οι κατοικοι αρχιζουν να ερχονται και να γινονται ενα με τους υπολοιπους ! Ο χορος στη πλατεια διατηρειται εως και τις μερες μας ανημερα της Πρωτοχρονιας στο Νεο Μοναστηρι .Οσοι τολμησετε να επισκεφτειτε κεινη τη μερα το χωριο για να να δειτε απο κοντα το δρωμενο ειμαι σιγουρη πως θα το απολαυσετε πολυ !!!
2.τα τραγουδια που παρεθεσα ειναι απο τη σελιδα http://www.tear.gr/forum/viewtopic.php?t=645
_________________
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου