ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ: ΠΡΟΩΘΗΣΗ- ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ & ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΤΟΥΣ ΜΕΣΩ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΤΟΥΣ

‘’ ΕΦΕΑΠ ’’

Τα Επιμελητήρια εντείνοντας την προσπάθεια τους για στήριξη των Ελληνικών αγροτικών προϊόντων οφείλουν να στηρίξουν την τυποποίηση τους, την πιστοποίηση τους, την δικτύωση τους (clustering) με στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών τους.

         Η δημιουργία ενός Επιμελητηριακού Φορέα ( με τη μορφή που θα αποφασιστεί ως η πιο δόκιμη), που δεν θα έχει κανένα στοιχείο ανταγωνισμού με κρατικούς ή ιδιωτικούς φορείς, αλλά απλά θα μπορεί να ενισχύσει, να εντείνει, να διαχέει, να εφαρμόζει, τις Ευρωπαϊκές και Ελληνικές πολιτικές, τις επιστημονικές πρακτικές, προς τις κατευθύνσεις αυτές , -τους  πυλώνες , όπως θα τους ονομάσουμε από δω και στο εξής-.

Υποστήριξη à πληροφόρηση, ενημέρωση, επιστημονική τεκμηρίωση

Πιστοποίηση à Νομοθεσία, Διαδικασίες για ΠΟΠ, ΠΓΕ, Agro1 –Agro2, 

                         EUREPGAP, βιολογικά κτλ

Δικτύωση à Networking, clustering, κοινή προβολή, προώθηση, marketing  στο εξωτερικό ομαδοποίηση, εξαγωγές

-   Συνεργασία με Οργανισμούς Πιστοποίησης , ΕΣΥΔ κτλ

-    

-   Στόχοι: Να γίνουν Α) ΠΟΠ, ΠΓΕ τα αγροτικά μας προϊόντα

                                   Β) Να εισαχθούν συστήματα ποιότητας, ασφάλειας &

                                    υγιεινής τροφίμων

                                   Γ) Να δημιουργηθούν κοινά clusters επιχειρήσεων

                                       ομοειδών και μη επιχειρήσεων για Κοινή παρουσία

                                     στο εξωτερικό και στην αγορά.

         Είναι τη στιγμή αυτή ,απόλυτα αναγκαία η δραστηριοποίηση του φορέα αυτού, για όφελος των μελών –επιχειρήσεων των Επιμελητηρίων

         για όφελος των προϊόντων της χώρας μας

         για όφελος των παραγωγών που πρέπει να αποκομίζουν υπεραξίες,

         για αποτελεσματικότητα των αντίστοιχων δράσεων του ΟΠΕ

         για εμπέδωση των διεθνών προτύπων και πιστοποιήσεων.

         Παραθέτω μια αιτιολογική έκθεση και στοιχεία προς επεξεργασία από τον φορέα αυτό.

         Εκεί μπαίνουν οι κύριοι στόχοι, οι δράσεις, οι  πυλώνες, στρατηγικά σημεία αξιοποίησης, σημεία διαπραγμάτευσης για να καλυφθούν τα σημερινά κενά.

         Προτείνω την υποστήριξη από τεχνικό σύμβουλο, εμπειρογνώμονα στις πιστοποιήσεις, από εξαγωγικό σύμβουλο, εμπειρογνώμονα στις εξαγωγές που θα μετέχουν στο επιστημονικό συμβούλιο, μαζί με τον επιστημονικό συνεργάτη της ΚΕΕΕ και ειδικό μάρκετινγκ εξαγωγών Αποστολόπουλο Βασίλη.

Άμεση διασύνδεση του με το Υπουργείο Γεωργίας , τον ΟΠΕ , το ΥΠΕΘΟ και το ΥΠΑΝ.

         Ο οργανισμός /αστική μη κερδοσκοπική εταιρία, θα διοικείται από το Δ.Σ και ΓΣ του ,ενώ θα έχει δ/νων σύμβουλο και τεχνικό-επιστημονικό συμβούλιο.

         Θα έχει έδρα στην Κ.Ε.Ε.Ε., που θα έχει ειδικό ρόλο με συμμετοχή μέλους της ΔΕ της στο ΔΣ του οργανισμού και ρόλο στην χάραξη στρατηγικής και δράσεων.

         Ο οργανισμός /εταιρία θα χρηματοδοτείται από ετήσια συνδρομή των Επιμελητηρίων Μελών, κρατική συνδρομή κ.ά.

          

Α’ ΠΥΛΩΝΑΣ: ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Οι παραγωγοί και μεταποιητές  αγροτικών προϊόντων πρέπει να κάνουν αγώνα δρόμου για να «πιστοποιήσουν» τα προϊόντα τους.

         Είναι δεδομένο πλέον ότι τα αγροτικά προϊόντα εντάσσονται στην διεθνή αγορά μόνο εφόσον έχουν πιστοποιηθεί για την ποιότητα τους, την ασφάλεια και υγιεινή τους ως τρόφιμα, την ονομασία προελεύσεώς τους και τις ιδιαιτερότητες όσον αφορά την πρωτογενή παραγωγή τους, την βιολογική καλλιέργεια τους, την εφαρμογή κανόνων ορθής γεωργικής πρακτικής, τη συλλογή ,την μεταποίηση , τη συσκευασία, την τυποποίηση τους ,την εμπορία τους.

         Η πιστοποίηση όλων αυτών των διαδικασιών γίνεται έτσι ώστε να φθάνει τελικά  ασφαλές τρόφιμο στο τραπέζι του καταναλωτή και το τρόφιμο αυτό να είναι αναγνωρισμένο και με διακριτά χαρακτηριστικά σε όλα τα στάδια από την καλλιέργεια, τη μεταποίηση, την επεξεργασία, την εξαγωγή, την κατανάλωσή του.

         Τα νωπά και μεταποιημένα προϊόντα γεωργικά που οι έλληνες παράγουν και αρκετά από αυτά εξάγουν, είναι τα εξής:

Προϊόντα ποιότητας εθνικής σημασίας:

-    Λάδι και Ελιά

-    Οπωροκηπευτικά

-    Οίνο, και κατά προτεραιότητα, οίνοι ποιότητας (ονομασίας προέλευσης Ανωτέρας ποιότητας –ΟΠΑΠ (VQPRD), ονομασίας προέλευσης ελεγχόμενης –ΟΠΕ, ονομασίας κατά παράδοση, τοπικοί οίνοι περιοχής).

-    Γαλακτοκομικά

-    Διάφορα άλλα γεωργικά προϊόντα εθνικής σημασίας (π.χ. αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά)

Γεωργικά προϊόντα, νωπά και μεταποιημένα, εκτός αυτών της αλιείας, που παράγονται από επιχειρήσεις πιστοποιημένες για την εφαρμογή :

Α) Κοινοτικών Κανονισμών, για την παραγωγή

-    Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ)

-    Προϊόντων Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ)

-    Ειδικών Παραδοσιακών Προϊόντων Εγγυημένων (ΕΠΠΕ)

-    Προϊόντων Βιολογικής Γεωργίας

-    Προϊόντων Ειδικών Κτηνοτροφικών Εκτροφών

Β) Προτύπων ή και προδιαγραφών που εκδίδουν ή και αναγνωρίζουν οι εθνικοί φορείς με αφορμή στην τυποποίηση, όπως Συστημάτων Διασφάλισης Ποιότητας και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

            Για την αναγνώριση των προϊόντων που αναφέρονται παραπάνω η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί είναι η εξής:

-                Προετοιμασία φακέλου –αίτησης για την αναγνώριση προϊόντων όπως ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΠΕ, σύμφωνα με τους ισχύοντες κάθε φορά κοινοτικούς κανονισμούς και έγκριση του Υπ. Γεωργίας για υποβολή τους στην Ε.Ε. για αναγνώριση και καταχώριση.

-    Για τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης όπως.

-ISO 9000

-ISO 14000

-EMAS

-HACCP και  ISO 22000

-      Άλλα συστήματα διασφάλισης ποιότητας και περιβαλλοντικής διαχείρισης βάσει προτύπων ή /και προδιαγραφών που εκδίδουν ή /και αναγνωρίζουν Ευρωπαϊκοί ή /και εθνικοί φορείς με αρμοδιότητες στην τυποποίηση (AGRO2, AGR03, κλπ)

-   Ανάπτυξη συστήματος διασφάλισης ποιότητας ή /και περιβαλλοντικής διαχείρισης /ετοιμασία σχεδίου σύμφωνα με τα ανάλογα πρότυπα ή /και προδιαγραφές.

-                Κατάρτιση/ εκπαίδευση προσωπικού του αποδέκτη για την σωστή εφαρμογή του συστήματος που θα υλοποιηθεί από τον φορέα που εγκαθιστά τα συστήματα

-                Πιστοποίηση του συστήματος διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους Οργανισμούς.

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε μερικά στοιχεία για την ασφάλεια και υγιεινή τροφίμων εφόσον εναρμονίστηκε η Ελληνική Νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή στο θέμα της Υγιεινής και της Ασφάλειας των τροφίμων.

Δημοσιεύτηκε στο Υπ. Αριθμ. 1219 ΦΕΚ της 4/10/2000 υπουργική απόφαση με την οποία συμμορφώνεται η ελληνική νομοθεσία με την οδηγία 93/43/ΕΟΚ της 14/6/1993 για την υγιεινή τροφίμων. Ως αρμόδιος φορέας για τον έλεγχο της τήρησης των γενικών κανόνων υγιεινής των τροφίμων, καθώς της συμμόρφωσης των επιχειρήσεων, ορίζεται το ΝΠΔΔ "Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων - ΕΦΕΤ" . Η απόφαση αφορά όλες τις επιχειρήσεις οι οποίες παρασκευάζουν, μεταποιούν, παράγουν, μεταφέρουν, διανέμουν, διακινούν ή διαθέτουν τρόφιμο οι οποίες υποχρεώνονται πλέον να εφαρμόζουν και να διατηρούν μια μόνιμη διαδικασία ελέγχου βάσει του συστήματος HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points - Ανάλυση Επικινδυνότητας και Κρισίμων Σημείων Ελέγχου).

Τα εν λόγω συστήματα εκτός του ότι επιβάλλονται από τη διεθνή και την εθνική πλέον, νομοθεσία σκοπό έχουν να εντοπίσουν και να προβάλλουν τα σημεία εκείνα που είναι κρίσιμο να ελεγχθούν για την απάλειψη των κινδύνων και συνεπώς να προσελκύσουν την ιδιαίτερη προσοχή και βαρύτητα που τους αξίζει. Η χρησιμοποίηση ενός τέτοιου συστήματος αυξάνει αποδεδειγμένα την αποτελεσματικότητα ως προς τον έλεγχο της υγιεινής του τροφίμου και συνεπάγεται ένα υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης ως προς την καταλληλότητα του για ανθρώπινη κατανάλωση.  Το σύστημα που θα δημιουργηθεί σε μια επιχείρηση τροφίμων πρέπει να πληροί τις ακόλουθες απαιτήσεις - αρχές του HACCP.

Ø  Αναγνώριση κινδύνων

Ø  Προσδιορισμός Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου

Ø  Καθορισμός Κρισίμων Ορίων

Ø  Εγκατάσταση Συστήματος Παρακολούθησης

Ø  Εγκατάσταση Διορθωτικών ενεργειών και προληπτικών μέτρων ελέγχου

Απαίτηση της νομοθεσίας αποτελούν μόνο αυτές οι πέντε αρχές. Παρόλα αυτά το HACCP για τη δημιουργία ενός συγκροτημένου συστήματος διαδικασιών ελέγχου περιλαμβάνει άλλες δύο αρχές μετά την εγκατάσταση του συστήματος:

Ø  Εγκατάσταση διαδικασιών επαλήθευσης

Ø  Εγκατάσταση τεκμηρίωσης

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι η υπουργική απόφαση φωτογραφίζει τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας κατά ISO 9000 σαν τη βασική πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα λειτουργήσει αποτελεσματικότερα και πιο ολοκληρωμένα ένα σύστημα HACCP

Τα χαρακτηριστικά προϊόντα ξεχωρίζουν: ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΠΕ

Σε όλη την Ευρώπη υπάρχει απέραντος πλούτος και ευρεία ποικιλία τροφίμων. Όταν, όμως, ένα προϊόν αποκτήσει φήμη που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα, μπορεί να βρεθεί σε μία αγορά όπου κάποια προϊόντα, αυτοαποκαλούνται γνήσια - χωρίς να είναι - και χρησιμοποιούν το ίδιο όνομα. Αυτός ο αθέμιτος ανταγωνισμός δεν αποθαρρύνει μόνο τους παραγωγούς, αλλά παραπλανεί και τους καταναλωτές. Για αυτό το λόγο, το 1992, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δημιούργησε συστήματα, όπως την ΠΟΠ, την ΠΓΕ και το ΕΠΠΕ για να προωθήσει και να προστατεύσει αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα.

Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) αφορά την ονομασία ενός προϊόντος του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία πρέπει να λαμβάνουν χώρα σε μία οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή με αναγνωρισμένη τεχνογνωσία.

Προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ): Εδώ ο δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή παραμένει τουλάχιστον για ένα από τα στάδια της παραγωγής, της μεταποίησης ή της επεξεργασίας. Επιπλέον, το προϊόν να επωφελείται του καλού του ονόματος.

Το ειδικό παραδοσιακό προϊόν εγγυημένο (ΕΠΠΕ): δεν αναφέρεται στην προέλευση του προϊόντος, αλλά αποσκοπεί στην ανάδειξη της παραδοσιακής σύνθεσης ή του παραδοσιακού τρόπου παραγωγής του.

Γιατί δημιουργήθηκαν τα ευρωπαϊκά συστήματα ανάπτυξης και προστασίας ειδών διατροφής;

• Για να ενθαρρύνουν διαφοροποιημένες αγροτικές παραγωγές
• Για να προστατεύσουν τα ονόματα προϊόντων από άνομη χρήση και απομιμήσεις
• Για να βοηθήσουν τον καταναλωτή δίνοντας του πληροφορίες σχετικά με τον ιδιάζοντα χαρακτήρα των προϊόντων.

Πως μπορούν οι παραγωγοί και οι επεξεργαστές να καταχωρήσουν το όνομα ενός προϊόντος ;

• Μία ομάδα παραγωγών θα πρέπει να καθορίσει το προϊόν σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές
• Η ομάδα στέλνει μία αίτηση μαζί με τις προδιαγραφές στην ανάλογη αρμόδια εθνική υπηρεσία
• Μελέτη σε εθνικό επίπεδο η οποία πρέπει εν συνεχεία να σταλεί στην Επιτροπή
• Διαδικασίες ελέγχου
• Εάν το προϊόν πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις, μία πρώτη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας πληροφορεί όλους τους ενδιαφερόμενους στην ΄Ενωση
• Εάν δεν υπάρξουν αντιρρήσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει το όνομα του προστατευμένου προϊόντος στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Σε ποια προϊόντα αναφέρονται;

Προϊόντα διατροφής που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕOΚ) αριθ. 2081/92 και από τον κανονισμό (ΕOΚ) αριθ. 2082/92 

• Νωπό κρέας (και νωπά παραπροϊόντα σφαγίου)
• Προϊόντα με βάση το κρέας (που έχουν υποστεί θερμική επεξεργασία, παστά, καπνιστά κλπ.)
• Τυριά
• ΄Αλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης (αυγά, μέλι, γαλακτοκομικά προϊόντα εκτός του βουτύρου )
• Λιπαρές ουσίες (βούτυρο, μαργαρίνη, λάδια )
• Φρούτα, λαχανικά και σιτηρά στη φυσική τους κατάσταση ή μεταποιημένα
• Νωποί ιχθύες, μαλάκια, μαλακόστρακα και προϊόντα με βάση το ψάρι
• Μπίρα
• Ποτά με βάση εκχυλίσματα φυτών
• Προϊόντα ζαχαροπλαστικής, ζαχαρώδη παρασκευάσματα ή προϊόντα μπισκοτοποιίας
• ΄Αλλα προϊόντα

Προϊόντα διατροφής που καλύπτονται μόνο από τον κανονισμό (ΕOΚ) αριθ. 2081/92

• Φυσικά μεταλλικά νερά και νερά πηγών
• Γόμες και ρητίνες φυσικές
• Αιθέρια έλαια
• Χορτονομές
• Φελλός
• Βαφικός κόκκος (ακατέργαστο προϊόν ζωικής προέλευσης)

Προϊόντα διατροφής που καλύπτονται μόνο από τον κανονισμό (ΕOΚ) αριθ. 2082/92

• Σοκολάτα και παρασκευάσματα διατροφής που περιέχουν κακάο
• Ζυμαρικά εν γένει, έστω και ψημένα ή παραγεμισμένα
• ΄Ετοιμα φαγητά
• Αρτυματικές σάλτσες παρασκευασμένες
• Σούπες ή ζωμοί
• Παγωτά και γρανίτες

         Οι παραγωγοί και επιχειρηματίες του κλάδου, θα πρέπει να υλοποιήσουν τις ενέργειες αυτές πιστοποίησης και διασφάλισης της ποιότητας των προϊόντων και κατ’ επέκταση της προώθησης των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων μέσω φορέων όπως οι κάτωθι.

         Διεπαγγελματικές Οργανώσεις, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, Συλλογικοί φορείς που εκπροσωπούν σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων (Σύνδεσμοι, Οργανισμοί, Εταιρείες Προώθησης Εξαγωγών, Επαγγελματικές Οργανώσεις κλπ).

         Συνεταιρισμοί, Ομάδες παραγωγών, συνεργαζόμενοι παραγωγοί μέσω συμβάσεων, μικρομεσαίες επιχειρήσεις παραγωγής και μεταποιήσεις γεωργικών προϊόντων.

Τι είναι η βιολογική γεωργία;

Η βιολογική γεωργία διαφέρει από τα άλλα συστήματα γεωργίας σε πολλά σημεία. Ευνοεί τις ανανεώσιμες πηγές και την ανακύκλωση επιστρέφοντας στο έδαφος τα θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στα κατάλοιπα. Όσον αφορά το ζωικό κεφάλαιο, η παραγωγή κρέατος και πουλερικών ρυθμίζεται με ιδιαίτερη φροντίδα για την καλή διαβίωση των ζώων κατ με τη χρησιμοποίηση φυσικών ζωοτροφών. Η βιολογική γεωργία σέβεται τα συστήματα του ίδιου του περιβάλλοντος για την καταπολέμηση των παρασίτων και των ασθενειών στις καλλιέργειες και στην κτηνοτροφία και αποφεύγει τη χρησιμοποίηση συνθετικών παρασιτοκτόνων, ζιζανιοκτόνων, χημικών λιπασμάτων, αυξητικών ορμονών, αντιβιοτικών ή γενετικών τροποποιήσεων. Αντίθετα, οι γεωργοί βιολογικής γεωργίας χρησιμοποιούν ένα φάσμα τεχνικών που βοηθούν τη διατήρηση των οικοσυστημάτων και μειώνουν τη ρύπανση.

Ο λογότυπος της βιολογικής γεωργίας

Το Μάρτιο του 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε ένα λογότυπο που περιλαμβάνει τις λέξεις «βιολογική γεωργία - σύστημα ελέγχου ΕΚ» [Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91 του Συμβουλίου ] για να χρησιμοποιείται σε προαιρετική βάση από τους παραγωγούς των οποίων τα συστήματα και τα προϊόντα διαπιστώθηκε κατόπιν επιθεώρησης ότι πληρούν τους κανονισμούς της ΕΕ. Οι καταναλωτές που αγοράζουν προϊόντα με αυτόν το λογότυπο μπορούν να είναι βέβαιοι ότι:

• τουλάχιστον το 95% των συστατικών του προϊόντος έχει παραχθεί με βιολογική μέθοδο·
• το προϊόν πληροί τους κανόνες του επίσημου καθεστώτος επιθεώρησης·
• το προϊόν προήλθε απευθείας από τον παραγωγό ή τον παρασκευαστή σε σφραγισμένη συσκευασία·
• το προϊόν φέρει το όνομα του παραγωγού, του παρασκευαστή ή του πωλητή και το όνομα ή τον κωδικό του οργανισμού επιθεώρησης

Πρέπει να κάνουμε στο σημείο αυτό τις εξής επισημάνσεις.

1)Για την χρηματοδότηση μέσω του Ε.Π.Α.Α.Υ του Γ’ ΚΠΣ των παραπάνω ενεργειών για διασφάλιση ποιότητας και προώθησης των εξαγωγών.

Επιλέξιμα θεωρούνται τα προϊόντα που είναι πιστοποιημένα όσον αφορά τη γεωργική εκμετάλλευση τους και την μεταποίησή τους.

2) Με χρηματοδοτήσεις που υπάρχουν στο Γ’ ΚΠΣ επιδοτούνται χωριστά οι ενέργειες πιστοποίησης κατά ΠΟΠ, ΠΓΕ, κτλ, παρέμβασης στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, γεωργικής εμπορίας και μεταποίησης, διασφάλιση ποιότητας κατά ISO, HACCP, EMAS κτλ. τόσο για πρωτογενή όσο και για την δευτερογενή παραγωγή.  Επομένως τόσο οι παραγωγοί –γεωργοί και κτηνοτρόφοι –όσο και οι επιχειρηματίες μεταποίησης και εμπορίας μπορούν και πρέπει να προστρέξουν για να πιστοποιήσουν τα προϊόντα τους και την ποιότητά τους.

3)Αυτή τη στιγμή από την Ε.Ε. έχουν αναγνωριστεί  λίγα συνολικά με αυτά που παράγονται και που έχουν εγνωσμένη ποιότητα και αξία αλλά και δυνατότητα εξαγωγής τους.

Μόνο η φήμη, της νοστιμιάς των προϊόντων, της φρεσκάδας τους, του παραδοσιακού χαρακτήρα τους δεν αρκούν  για να μπουν τα προϊόντα σε οικονομίες κλίμακας και να εισφέρουν στους παραγωγούς και επιχειρηματίες μεγαλύτερα κέρδη από την προστιθέμενη αξία που αποκτούν  αμέσως από την αναγνώριση και διασφάλιση της ποιότητας της, με τους τρόπους που περιγράφηκαν παραπάνω.

4)Τέλος υπάρχουν δύο κατευθύνσεις που πρέπει να κινηθούν οργανωμένα οι παραγωγοί και μεταποιητές  για τα προϊόντα τους.

Α)Η χάραξη και τήρηση πολιτικής για την πιστοποίηση, αναγνώριση και εξαγωγή, των προϊόντων της Κρήτης με βάση τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.  Είναι αδιανόητο αυτή τη στιγμή να έχουμε τόσο μικρό αριθμό αναγνωρισμένων Κρητικών προϊόντων (ΠΟΠ, ΠΓΕ, κτλ) από την Ε.Ε.

Η πολιτική αυτή είναι περισσότερο τοπικής εμβέλειας και πρέπει να πραγματωθεί από τους τοπικούς αυτοδιοικητικούς και παραγωγικούς φορείς (Νομαρχία, Δήμους, Συνεταιρισμούς, Επιμελητήρια), έτσι ώστε να ξεπεραστούν άμεσα τα όποια «κωλύματα» υπηρεσιακά με τις Δ/νσεις Γεωργίας και το Υπουργείο όσον αφορά τους φακέλους και τις υπόλοιπες διαδικασίες που δεν πρέπει να είναι χρονοβόρες και ανασταλτικές.

         Η πολιτική αυτή εφόσον δομηθεί συγκεκριμένα και ακολουθείται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, θα έχει βέβαια στόχο και την χρηματοδότηση μέσω εθνικών και κοινοτικών πόρων για υλοποίηση αυτών των πολιτικών. Πρέπει βέβαια να ορισθεί και ο φορέας που θα είναι υπεύθυνος για την χάραξη , τεκμηρίωση και υποστήριξη αυτής της πολιτικής .

         Ήδη αυτή τη στιγμή υπήρξε δράση, από το Γ’ ΚΠΣ που δεν χρησιμοποίησε σχεδόν κανείς πλην ελαχίστων συνεταιρισμών για να προωθήσει την πιστοποίηση προϊόντων και την εξαγωγή τους.

Καλό παράδειγμα αποτελεί η προσπάθεια -που πρέπει να υποστηριχθεί από όλους- της αναγνώρισης του «κρητικού ελαιολάδου» ως ΠΓΕ  από τον σύνδεσμο ελαιοκομικών δήμων της Κρήτης.

Β)Η άμεση υιοθέτηση των διεθνών και ευρωπαϊκών επιστημονικών μεθόδων και προτύπων (κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής, ISO, HACCP, EMAS,κα) από τους ντόπιους παραγωγούς και επιχειρηματίες που ασχολούνται με την παραγωγή-μεταποίηση –εμπορία εξαγωγή προϊόντων τους.

         Αυτό πρέπει να προωθηθεί με διαρκή ενημέρωση, εκπαίδευση, χρηματοδότηση.  Σήμερα υπάρχουν χρηματοδοτήσεις λόγω Γ’ ΚΠΣ , αλλά ελάχιστοι τη χρησιμοποιούν γιατί δεν γνωρίζουν την πλήρη διάσταση του θέματος που τείνει να γίνει μεγάλο πρόβλημα.

Σύντομα τα προϊόντα δεν θα μπορούν να «μπουν» σε ξένες αγορές και ακόμη ούτε στα ελληνικά ξενοδοχεία, εστιατόρια, ταβέρνες που υιοθετούν υποχρεωτικά πλέον με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, την διάθεση στην κατανάλωση «ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων» μόνο.

Άρα καταδεικνύεται ως μονόδρομος πλέον η αναγκαιότητα πιστοποίησης ποιότητας , ασφάλειας & υγιεινής , ονομασίας προέλευσης , των ελληνικών και κρητικών αγροτικών προϊόντων –τροφίμων.

Β’ ΠΥΛΩΝΑΣ.  ΕΞΑΓΩΓΕΣ - ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ

1.     Γενικά – Εντοπισμός Προβλημάτων

Η Ελλάδα είναι μια ελλειμματική από πλευράς εμπορικού ισοζυγίου χώρα. Το έλλειμμα αυτό αυξάνεται διαχρονικά και αντανακλά την έλλειψη συγκριτικών πλεονεκτημάτων στους τομείς παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών.

Η ένταξη της Ελλάδος στην ΟΝΕ, συνεπάγεται από τη μια μεριά ευκαιρίες που όμως δεν αξιοποιούνται στο έπακρο, διότι μένουν ανεκμετάλλευτα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας και από την άλλη, μετατόπιση του βάρους αντιμετώπισης των ανταγωνιστικών πιέσεων στην εσωτερική αγορά εργασίας και στις συνθήκες τιμών και κόστους.

Οι κύριοι παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά τόσο στο θέμα του κόστους, όσο και στο θέμα της ποιότητας των προϊόντων μας είναι τρεις :

·                     Ο πρώτος είναι μακροοικονομικός και αφορά στη μειωμένη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, εξαιτίας των μειωμένων ιδιωτικών επενδύσεων, άρα μη βελτίωσης της παραγωγικότητας της οικονομίας και της ασύμμετρης αύξησης των τιμών των μη εμπορεύσιμων αγαθών, κάτι που επηρέασε αρνητικά  τα  άμεσα κοστολόγια των εξαγωγικών επιχειρήσεων.

·                     Ο δεύτερος παράγων είναι πολιτικός και αφορά στη γραφειοκρατία και στο δύσκαμπτο πλαίσιο λειτουργίας του δημόσιου τομέα, αλλά και της αγοράς εργασίας, που λειτούργησε ανασταλτικά στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων και αύξησε έμμεσα το κόστος λειτουργίας τους.

·                     Και ο τρίτος παράγων –μικροοικονομικός- έχει να κάνει με την αδυναμία πολλών ελληνικών επιχειρήσεων να αναπτύξουν και να προωθήσουν με σταθερότητα και σαφή προσανατολισμό σε καινοτόμα προϊόντα -διασφαλίζοντας έτσι διαχρονικά περισσότερες και με μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους πωλήσεις-και όχι βάση της λογικής του γρήγορου κέρδους. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί και η ευθύνη των τραπεζών, οι οποίες για μεγάλο διάστημα στο παρελθόν, λειτούργησαν με αποθαρρυντικό τρόπο για τις νέες επιχειρηματικές ιδέες.

Τα κυριότερα προβλήματα – εμπόδια των ελληνικών εξαγωγών, σύμφωνα με εκτιμήσεις ελλήνων εξαγωγέων είναι τα παρακάτω:

ü   Τα φορολογικά μέτρα,

ü   Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες,

ü   Οι υψηλές εργοδοτικές εισφορές

ü   Τα υψηλά ασφάλιστρα κάλυψης των εξαγωγικών πιστώσεων.

ü   Το υψηλό μεταφορικό κόστος,

ü   Η ασυνέπεια ορισμένων μεταφορικών εταιρειών,

ü   Οι καθυστερήσεις στα σημεία ελέγχου (τελωνεία κ.λπ.),

ü   Ο μικρός όγκος του εξαγόμενου προϊόντος,

ü   Η ανεπάρκεια τακτικών θαλασσίων γραμμών,

ü   Η εποχικότητα των εξαγωγών,

ü   Η έλλειψη επαρκούς εξυπηρέτησης στα λιμάνια

ü   Η ανεπαρκής υποδομή των λιμενικών εγκαταστάσεων.

ü   Η μη ευελιξία των μεταφορικών εταιρειών

ü   Οι ζημιές που υφίστανται τα προϊόντα κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους.

Συγκριτικά πλεονεκτήματα των κυριότερων ανταγωνιστών των ελληνικών εξαγομένων προϊόντων

·                     Χαμηλότερη τιμή

·                     Επώνυμο προϊόν (Branded)

·                     Κρατική υποστήριξη

·                     Γεωγραφική εγγύτητα

·                     Οι συμφωνίες με εγχώριες επιχειρήσεις

·                     Η ποιότητα

Η βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, οφείλεται κατά βάση:

·                     Στην αύξηση του μεγέθους και στην ανάπτυξη της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων.

·                     Στην «εξαγωγή» μέρους της παραγωγής πολλών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, που δεν προορίζεται πλέον μόνο στις γειτονικές μας χώρες.

·                     Στην αύξηση του ποσοστού στο σύνολο των εξαγωγών προϊόντων που είναι υψηλότερης τεχνολογίας ή απαιτούν μεγάλη εξειδίκευση εργασίας.

·                     Στην ορθολογικότερη λειτουργία μιας εθνικής στρατηγικής εξαγωγών που εκφράζεται κυρίως μέσα από τις αυξημένες και πιο αποτελεσματικές δράσεις του ΟΠΕ.

2.     Eπίλυση προβλημάτων – Αξιοποίηση δυνατοτήτων

Με βάση τον κλαδικό προσανατολισμό

Στις εξαγωγές της Ελλάδoς μια μεγάλη γκάμα νέων, καινοτόμων, αλλά και υψηλής προστιθέμενης αξίας, προϊόντων διεκδικεί όλο και μεγαλύτερα μερίδια σε απαιτητικές αγορές του εξωτερικού.

Τα προϊόντα αυτά προέρχονται από τους κλάδους των πετρελαιοειδών, των χημικών, ιχθυηρών - νωπών και μεταποιημένων , φαρμακευτικών , καλλυντικών παρασκευασμάτων, πλαστικών προϊόντων, των συσκευών ( συμπ. ιατρικών οργάνων ακριβείας και οπτικών) καθώς και του ηλεκτρονικού και ηλεκτρολογικού υλικού. Ενδιαφέρον και υψηλές εξαγωγικές επιδόσεις σημειώνουν και οι κλάδοι του αλουμινίου, του χαλκού, του μαρμάρου και των τσιμέντων.

Οι επιχειρήσεις που ανήκουν στους προαναφερθέντες κλάδους, έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις στην έρευνα και τεχνολογία και έχουν προσδώσει στα προϊόντα τους προστιθέμενη αξία.

Δεν έχει συμβεί το ίδιο όμως στον κλάδο των αγροτικών προϊόντων

Προτάσεις για την ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων

·                     Να σχεδιαστεί μια επιθετική στρατηγική εξωστρέφειας.

·                     Να επιλεγούν οι  πρώτοι κλάδοι και οι ταχύτερα αναπτυσσόμενοι και να επικεντρωθούμε σε αυτούς για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων σε συγκεκριμένες αγορές.

·                     Να προσαρμόζονται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες προς εξαγωγή στις απαιτήσεις της αγοράς και του ανταγωνισμού.

·                     Να δοθεί έμφαση σε προϊόντα  που διαφοροποιούνται λόγω της υψηλής ποιότητας και της προστιθέμενης αξίας που ενσωματώνουν.

·                     Οι κλαδικοί φορείς κατά περίπτωση να θέτουν τις γεωγραφικές προτεραιότητες, δεδομένου ότι γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες των προϊόντων των επιχειρήσεων –μελών τους.

Σχέδιο Δράσης

Η συμμετοχή της Ελλάδοςς στην ευρωζώνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εφαλτήριο για τη διεύρυνση των συναλλαγών της με τις νεοεισαχθείσες χώρες-μέλη, αλλά και με τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Η αξιοποίηση των συγκριτικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής οικονομίας στον τομέα των υπηρεσιών (τουρισμός, ναυτιλία) σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης, μπορούν να ενδυναμώσουν τις ελληνικές εξαγωγές.

Τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί σημαντικά η εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων προς τις χώρες των Βαλκανίων, της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης, αλλά και εκτός Ευρώπης. Εντούτοις, χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια η οποία μπορεί να ενταθεί με  τη σύναψη επιχειρηματικών συνεργασιών και στρατηγικών συμμαχιών.

Για το λόγο αυτό, η εξωστρέφεια και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας, συμπυκνώνει όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία στην ΟΝΕ.

Ø     Η εξέλιξη των ελληνικών εξαγωγών , καταδεικνύει την αναγκαιότητα χάραξης νέων στρατηγικών κατευθύνσεων για τη στήριξη της εξωστρέφειας της ελληνικής παραγωγής. Η ελληνική παρουσία πρέπει να γίνει πιο έντονη και συστηματική.

Σημαντικό κεφάλαιο που μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη των εξαγωγών, αποτελεί η συστηματική προσπάθεια και η ύπαρξη κινήτρων για την υποκατάσταση των εισαγωγών, αλλά και η έμφαση στην καινοτομία και τη γνώση.

Ø     Η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας μπορεί να επιτευχθεί με μείωση του μη εμπορικού κόστους, με  μείωση του κόστους συναλλαγών, με αποτελεσματική ασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων, με βελτίωση των τελωνείων και των μεταφορών και με την απλούστευση των εξαγωγικών διαδικασιών.

Ø     Τέλος, θα πρέπει να υιοθετηθεί μια νέα πολιτική, στόχοι της οποίας θα είναι: α) η ανταμοιβή των επιτυχών επιχειρηματικών κινήσεων που καταλήγουν σε κερδοφορία και β) η συντήρηση της ανάπτυξης κάθε επιχείρησης.

Βασικές προτεραιότητες :

·                     Η διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης

·                     Η αύξηση των εισροών συναλλάγματος

·                     Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας

·                     Η ανάπτυξη εξαγωγικών σχεδίων δράσης από τις επιχειρήσεις της περιφέρειας και ολοκληρωμένα προγράμματα για δυναμικά προϊόντα της

·                     Η παρότρυνση νέων επιχειρήσεων να ξεκινούν με εξαγωγικό προσανατολισμό και όχι από την τοπική αγορά, με παράλληλη προβολή των τοπικών προϊόντων και επιχειρήσεων στις διεθνείς εκθέσεις.

·                     Η εκπαίδευση των εξαγωγέων σε θέματα που αφορούν την επαγγελματική συμπεριφορά προς το συνεργάτη του εξωτερικού με στόχο τη δημιουργία μιας «εξαγωγικής κουλτούρας».

Απαιτείται λοιπόν, αφενός μεν μεγαλύτερος βαθμός εξειδίκευσης στα προϊόντα στα οποία η χώρα κατέχει συγκριτικά πλεονεκτήματα, αφετέρου δε, μεγαλύτερος βαθμός διεθνοποίησης των ελληνικών παραγωγικών μονάδων.

Άξονες Δράσης

·                                 Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας για την αύξηση των εξαγωγών με τη διατήρηση υπαρχόντων και την κατάκτηση νέων αγορών, αντιμετωπίζοντας δραστικά τα διαρθρωτικά προβλήματα μέσω της:

Ø             Μεταρρύθμισης του φορολογικού συστήματος, προβλέποντας φορολογικά κίνητρα που θα ευνοούν αυτές τις στρατηγικές κινήσεις που αποσκοπούν στην αύξηση του μεγέθους των επιχειρήσεων (συνεχιζόμενες επενδύσεις και συγχωνεύσεις) και

Ø             Βελτίωσης του παραγωγικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος  με την υιοθέτηση ενιαίας φιλοσοφίας ανταγωνισμού.

·                                 Υποβοήθηση της μεγέθυνσης και της οργανωτικής ανάπτυξης των επιχειρήσεων, ενθάρρυνση για την έξοδό τους στο εξωτερικό και τη σύναψη των επιχειρηματικών συνεργασιών και συμμαχιών

·                                 Ανάγκη συνέχισης των έργων υποδομής

·                                 Δραστική βελτίωση της ποιοτικής στάθμης και παρουσίας των εξαγόμενων αγαθών και υπηρεσιών και την ανάπτυξη της άμιλλας στο πεδίο αυτό.

·                                 Πλάνο προβολής και προώθησης επιλεγμένων ελληνικών προϊόντων σε καίριες / επιλεγμένες αγορές, με τη συνεργασία του ΟΠΕ και  των εξαγωγικών φορέων σε αυτά τα προγράμματα. Παράλληλα, ειδική ενημέρωση των διπλωματικών και εμπορικών υπηρεσιών της χώρας στο εξωτερικό

·                                 Διευκόλυνση της πρόσβασης σε σχετικά κοινοτικά προγράμματα για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών και εξαγωγικών  δραστηριοτήτων με αποτελεσματικότερο σχεδιασμό και κατάργηση της γραφειοκρατίας

·                                 Διευκολύνσεις  για τη δημιουργία ερευνητικών μονάδων και εργαστηρίων ποιοτικού ελέγχου στις επιχειρήσεις, με στόχο την παραγωγή (και εξαγωγή) πιστοποιημένων προϊόντων

·                                 Επίσης, συνεργασία με τον ΟΠΕ για ολοκληρωμένα προγράμματα προώθησης εξαγωγών με

Ø          Προετοιμασία

Ø          Κινητοποίηση εξαγωγικών επιχειρήσεων

Ø          Δραστηριότητες προώθησης

Προτεινόμενες Δράσεις Διεθνούς Προβολής

·                     Συνεχείς και συντονισμένες προσπάθειες, ανταγωνίσιμοι προϋπολογισμοί, ολοκληρωμένες προσπάθειες με σταθερό μήνυμα και εικόνα

·                     Συντονισμός με τις κατά τόπους προσπάθειες προβολής του τουρισμού και της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων .

·                     Κρατική υποστήριξη στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων σε απαιτητικές αγορές, όπως Βόρεια Αμερική, Αυστραλία και Ιαπωνία

·                     Ισχυρές και συστηματικές δημόσιες σχέσεις, με αγορά χρόνου και χώρου στα οργανωμένα δίκτυα διανομής, με ειδικές εκδηλώσεις προώθησης  πωλήσεων (ελληνικές εβδομάδες, εκδηλώσεις για το περιβάλλον, για την υγεία, για την ελληνική κουζίνα, την ελληνική μουσική, την ιστορία, την παράδοση)

Προτάσεις και προτεινόμενες δράσεις για την ανάπτυξη των εξαγωγών από τους εξαγωγικούς φορείς

Α. Προτάσεις για την ανάπτυξη των εξαγωγών

Οι κυριότεροι εξωτερικοί παράγοντες που θα πρέπει να βελτιστοποιηθούν για να επιτευχθεί αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, σύμφωνα με εκτιμήσεις των επιχειρηματιών, σχετίζονται με

ü     την ανεύρεση νέων πελατών και αγορών,

ü     την άνοδο του βιοτικού επιπέδου στις αγορές-στόχους και ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη,

ü     την πολιτική και οικονομική σταθερότητα των χωρών της Βαλκανικής,

ü     την αναβάθμιση της ποιότητας των ελληνικών προϊόντων,

ü     τη μείωση του κόστους του χρήματος,

ü     την ουσιαστική στήριξη από την Πολιτεία,

ü     την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Τα δεδομένα του εσωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης που θα πρέπει να βελτιστοποιηθούν, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη ποσοστιαία άνοδος των εξαγωγών, είναι

ü     η αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας,

ü     η ανάπτυξη νέων ποιοτικών και καινοτόμων προϊόντων

ü     και η εξειδίκευση, η πραγματοποίηση παραγωγικών επενδύσεων,

ü     η γενικότερη καλύτερη οργάνωση της εταιρείας,

ü     η μείωση του κόστους παραγωγής,

ü     η εκπαίδευση του προσωπικού

ü     η συστηματικότερη προώθηση και προβολή των προϊόντων.

Β. Προτεινόμενες δράσεις στο πλαίσιο του συντονισμού & αναβάθμισης των εξαγωγικών επιχειρήσεων

·                     Συνεχής προσπάθεια για αλλαγή νοοτροπίας, επιχειρηματική συνεργασία, συνένωση δυνάμεων, κοινή δράση, αποφασιστικότητα, σωστός προγραμματισμός, επαγγελματισμός και επενδύσεις

·                     Ανταμοιβή εξαγωγικών επιδόσεων (φορολογικά & αναπτυξιακά κίνητρα, μεγαλύτερη βοήθεια και συμμετοχή του κράτους στην ασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων, κ.λπ.)

Τα προαναφερθέντα, θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των «πιέσεων» που θα δεχθούν οι ελληνικές εξαγωγές τα επόμενα έτη, με επίκεντρο τις τιμές αλλά και τους τομείς που αφορούν στα δίκτυα διανομής, την ποιότητα, το «επώνυμο» προϊόν , την εντονότερη προώθηση των εξαγωγών και τους χρόνους παράδοσης.

Τέλος, θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την τεράστια υπεραξία που δημιουργήθηκε με την κατά γενική ομολογία επιτυχή τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στη χώρα μας.

Πρέπει λοιπόν να διατηρήσουμε, να εκμεταλλευτούμε και να αναπτύξουμε περαιτέρω την αναβάθμιση της εικόνας της χώρας μας.

ΓΙΑΝΝΗΣ Χ. ΠΑΠΑΤΖΑΝΗΣ

ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Share on Google Plus

About Ofenis

H αγάπη για τον τόπο μας είναι δείγμα πολιτισμού.Τίποτα δε μας ανήκει όλα είναι δανεικά και τα οφείλουμε στις γενιές που ακολουθούν..